Friday 11 July 2014

LETTER TO ZONUNMAWIA

To,

Ka nau duh tak,
Zonunmawia,

Tun tum MCS ah hian tling satliah mai pawh nilo a pahnihna hial ini hi a ropui ka van ti em!Hlawhtlinna hi i vanneih vang a lo kal ngawt ani lo,i phu tawk i thawhchhuah zawk a ni.I nun ah hian i rilru tluanna tih loh hi chu awh tur em em a awm lo mai thei,zir tur erawh a khat tul a,thalai naupang zawk te hian entawn se ka ti a ni.
He i hlawhtlinna hi awlsam tak a rawn thleng burh a nilo a,vawi tam tak hlawhchhamna kar a i beidawn duh lohna rah anih hi,tun tum MCS tling zingah hian nangai hlawhchham nasa an awm miah lo ang tih ka sawi ngam,i fresh ve lai leh i hun tha zawng zawng ho takin i hmang ve a, hna i zawng mumal lo a,tlai khawhnu ah i thar thawh ve chauh a i rilru pawh a hah ve anih kha.Exam hrang hrang ah Interview a i tlak zel khan tumkhat 'inawhhlum chiah hi ka rilru ah a lang tawh' i tih te pawh kha ka la hre reng mai,khang hun te kha i tan chuan a la ngaihawm hle dawn ani.Aizawlah nupui fanau kalsanin couching kan han kal dun a pawisa pawh kha vawi thum ngawt kha kan nghei dun ania,pawisa kan nei tawh silo kan neihchhun hi peipunna zawng mai ang kan ti a sunday a Dospati pui tur kan zawn te pawh kha i hlawhtlinna ti hlu tu vek hi anlo ni ta.
Pathian that zia hi ngaihtuah nawn fo la ka duh,i rilru mangan tawpkhawk khawlaiah pawh hawi chhuak ngamlo a hnuai lam bih zel a i kal lai in a tiphur tur chein AE hna councilah a pe che a,MCS hi exam pawh i tum tawh miahloh laiin nikum a i thianpa tlingin a tiphur che a i exam ve leh a,i kawng hi Pathianin a buatsaihsak liau liau che ani.I theihna leh thiamna te hi he kan Lai hnam tan hian pe zel ang che.Puitlinna hi kumin a hril ngawt lo ang hian thil ropui tak tak ti tur hian tlangval thaza rual nih kher a ngailo,i ram tan hian i inhman duh phawt chuan tuna i kum leh nihna ang kha a tawk em em a ni.
I u,

Bena..

MAWIA HNENA LEHKHA THAWN

   
Ka nau duhtak,MCS ah te ilo inziak tlingin pahnihna hial ilo nih takah chuan i tan thil thar vek a ni dawn a awmdan tur te hi ilo hrelo palh ang tih ka hlau a thurawn tlem MCS tling thar ten an tih ziah kan pe ang che...

Vawiinah i inkhawm ang a Wills Navycut leh kuhva hring Rs 20 man pai ngei ang che,i zuk em em tur chiah poh a nilo a mi i theh kual tur ani.Kohhran upa ho thutna ah bek mipui vantlang chhawn zawngin i thu ngei tur ani,i bawp i khawkherh ang a i phut hlarh hlarh ang,note bu te ken theihnghilh lo la ziah tur i hriat lem loh pon a khat tawk a phawrh deuh fo tur.Thusawi lak lawh lai a lu lo buk nghauh nghauh kha tih makmawh ani,thusawi tha lai deuh a AMEN ring pawl nih kha a zahthlak tawhlo ania.

Inkhawm banah biakin kawt ah Navycut i kheuh hawng ang a tui tih hmel deuhin i hip vang vang ang,mi i be hmasa tur ani lo a biak tum che an rawn in hawr luih luih dawn avangin a langsar lai a awm kha a fuh ang.

I dul ti kiar tan la Badminton i khelh ngei angai,thiam tum a ngai tawhlo sa i hmeh zin dawn tak a vangin zunthlum ven nan leh intihpui nan a tawk.Pu Zoramthanga CM lai khan a vuak tuman an la theilo,nang poh hi MCS inih atang hian i vuak a na sawt dawn.

Lukhumparh leh Sunglass i mamawh dawn,chemte mawi deuh zinna a pai tur nen,Aizawl i kal veleh lei nghal ang che.Thil sawi teuh tun atang chuan tum tawhlo la i thusawi apiang thufing anih dawn tawh avangin muang ban deuh a tlemte sawi a tawk,fiamthu thiam ini nghal der tih hre reng bawk la i fiamthu thawh apiang a uar deuh a nui tur i Staff te an awm dawn tawh avangin nangmah inuih chiam a tul tawhlo ang.Amaherawh chu hei hi hria la,pute nei ve tho tur i nih avangin pute bul a nuih dan tur hi chu i u Samuel Ramdinthara bul a i zir leh deuh angai dawn ani...I kal zelnaah duhsakna ka hlan che a,poimawh dang chu a tahtawlin ka la hrilh zel dawn che nia..
   

RETHEI THILPEK

Krismas kan lo chuang chhuak leh dawn ta reng mai.A mimal ang te,a kohhran ang te,chhungkua leh thian zaho ang tein Lal pian champha lawm turin kan inbuatsaih leh tan ta mek a,kan inbuatsaih dan leh rilru sukthlek erawh a inang lem lo.Nu leh Pa te chuan engtinnge fate thawmhnaw kan leisak ang tih te kan ngaihtuah naah a lut a,thalai te lah hman nawmloh hlau reng reng in a phibuai a,he krismas hi kan hunpui ber a nih angin a naupang ber a tang a puitling thlengin min khawih danglam deuh vek a ni ber e.

Hetiang a krismas atan a kan inbuatsaih mup mup lai hian kan rilru ngaihtuahna chhungril ber hian " Riangvaite,Hmeithaite,Retheite" hnen hi a thleng em le?Keinin krismas hlim tak a kan hman thin lai hian thenkhat chuan kum tin he krismas hi mangang em em in an lo hmang ve mek a,mei eng en ngawih ngawih bak beisei tur dang neilo hi kan chheh velah hian tam tak an awm a ni.He krismas chhung hian thawmhnaw thar leina chu sawi loh buhfai leina tur pawh neilo hi tam tak an awm a ni tih hi i theihnghilh lo hram ang u.

Bible a Prophets ho bik te hi ngun tak a kan en chuan Pathianin sual lian tham a tih deuh deuh kan hmu a,chung te chu-- (1) Milem biak (2) Uire (3) Mirethei ngaihsak loh te an ni.Milem biak leh uire te hi chu kan ngai pawimawh viau na a mirethei ngaihsak chungchang erawh kan ngaihthah deuh niin a lang.Thilsual ah phei chuan kan ngai lemlo vek a ni awm e.

Isaia 1;23 kan en chuan khang hunlai a lalte leh thuneitu ten Pathian rilru an tihnat na em em chufahrahte,hmeithaite leh retheite an ngaihsaklo kha ani.Pathian rilru luah em em tu te chu mirethei hnehchhiah te,fahrah te,hmeithai te an ni,khang ho ngaihsakloh kha rukru te,uire te leh milembiak te nen angkhat rengin a dah a ni.

Sodom khaw sualna te hi kan sawi fo thin a.'Homosexuality' a ni e te kan ti thin,a nih pawh a ni ngei mai thei e.Mahse Pathianin sual a a puhna ber hi enge ni ang le?Ezekiela 16;49 kan en chuan " Sodom sualna chu hei hi a ni - a chapo a,eitur a ngahin a fanute nen nuam an chen der der a,rethei leh mangangte an chhawmdawl ngailo a ni" a ti.Homosexuality chungchang a sawilang lo.Pathianin hetiang hurna te hi a duh miahlo tih chu a chiang reng mai,mahse,Pathianin an sualna a apuh ber kha chu 'rethei an ngaihsaklo te,nawmsak an thlahlel te,an tisa lutuk te leh mahni hma ansial lutuk te kha ani.Khatiang ang hnam nunzia khan hurna kha a kengtel mai zawk a ni.

Kan kristian nunah hian kan thil tihsual lam chungchang a inzirtirna hi chu a tha tawk viau a,kan tihloh sual lam hi kan hlamchhiah deuh niin a lang.Engtikniah emaw chuan Lalpa hmaah hian kan la ding dawn a,chutih hunah chuan "heng ka mite ber chung a i tih loh hi ka chung a tilo i ni"min la ti mai ang tih a hlauhawm khawp mai.He kan dam chhung la la pawh hian mirethei te kan hlamchhiah a vangin kan hriat lem loh in anchhia nasa tak kan dawn phah thei tlat a ni."Mirethei thil petu chu a tlachham lo vang a,maimitchhinsantu erawh chuan anchhia nasa tak a dawng ang"(thufingte 28:27).

Bible chuan "rethei khawngaih hi Lalpa hnen a puktir ang a ni,i thiltih ang chu a rul leh ngei ang che" tiin min tiam a ni.Rethei te hnen a kan pek hian a thlawn a pe kan nilo a,Pathian kan puktir mai a ni.Tun krismas ah hian kan bulhnai lawk ah keini ai harsa tak tak an awm leh dawn,a then chu thawmhnaw hak tur nei miahlo te,a then chu chaw chhum tur neilo mei eng en ringawt te an ni ang,a then chu nu leh pa pawh neilo mal ngawih ngawih te an ni ang,group member tin hian a mimal ang te, a pawl angte,kohhran thalai angte hian tih theih engemaw tal neih ve tum in tan i la tlang theuh teh ang u.

(Mirethei authawm a beng chhungawng chu,Ani pawh a au vang a,nimahsela ngaihtuah ani bik lo ang.Thufingte 21:13)..(DEREC PRINCE)

ZAWHNA HMASA BER

Engtik ni ah emaw chuan kan la boral anga vanah khian Lal Isua nen hian kan la intawk ngei anga hmangaih leh hmangaih han in hmu ta chu thil sawi tur hi kan in chuh nak nak in ka ring thin.Zawh tur tam tak he lei a hriatthiam loh hi ka nei a ani pawh hian zawh tur a neih ve nual ka ring.A chang chuan ka ngaihtuah a eng ber hi nge Isua hian min zawh hmasak ber ang aw tiin ka ngaihtuah thin.Amah ber hian engmah asawi si loh avangin enge a ngaih pawimawh ber a min zawh hmasak ber ang tih hi chu ngaihruatna nen deuh a chhui a ngai ta.Mi reng reng hian kan thih dawn trep ah hian thu tam kan sawi theih tawh loh avangin kan ngaipawimawh tawp hi kan sawi thin a Lal Isua pawh hian a thih dawn a asawi hnuhnun ber hi a ngaih pawimawh ber anih hmel..chu chu "Khawvel zawng zawngah kal ula thilsiam zawng zawng hnenah chuan chanchintha hi hril rawh u" tih ani.Lal Isua nen kan intawh hun hian "ka thu chah che kha ilo ti hlawhtling em?" tih hi min zawh hmasak ber ka ring ta.I insak kha i zo hman em? Pawisa engzat nge i khawl? Biakin in sa lian tha maw? tih vel te hi chu min zawt em dawn amaw ni aw ka ti.Keini ho ang han kawh tur pawh nei ve lemlo chu Vanram ah pawh hian 'Slum Area' deuhah kan inhnawh khawm ve anga kan ropui teh ual dawn lo hle ani.Kut ruak mai a han kal ve chu a huphurhawm viau ani.

NUPUI TE MAMAWH

NUPUITE MAMAWH
Nupa nun hi tu tan mah hrefal a awm theih loh a kan in zir mek hlawm vek a he kan damchhung hian kan zir zo kher lo mai thei leh nghal,chuti chung chuan Pa tam takin nupa nun a kan hriat sual fo thin te nia lang hi inthiamlo deuhin tlem kan sawilang teh ang:
1.NUPA NUN HLAWHTLINNA HI KHUM A IN TRAN A NI BER LO.
Pa tam tak chu hah takin hna kan thawk a kan haw a biak hleihtheih loh in kan awm a,biak leh kawm pawh kan theih loh a,zanah zanlai thlengin TV kan en a chutah bed roomah kan lut a kan nupui te kan han hrawm ta bawrh bawrh thin a.Mipa anglo takin hmeichhia hian nupa nun hlawhtling nei tur hian khum pawn lam a hmangaihna leh lainatna te an mamawh tlat! Nileng a anpa nen an inbiakna leh inpawhna hian zan a khum a an nupa nun thui tak a hril tlat ani.Sexuality leh affection hi hmeichhia ah hian then hran theih a ni lo.Entirnan nupuite rin loh deuh a present pek thut te,pangpar pek te,fate han infiampui te,hun fianrial a date te hian hmeichhe nupa nun a tihsan theih laiin hrawk vak vak te ,sawisel leh thildang ten a chhe zawngin a khawih danglam daih thei.
2.TITI DUN HIAN NUPA NUN NASA TAKIN A NGHAWNG
Chawei lai a han titi dun ten,thutthleng a inpawh tak a han awm te hian hmeichhiaah an nupa nun a nghawng daih thei nia.Hmeichhe tam zawk hian mipa angin sex ringawt hi pui berah an dah hauhlo,inpawh tak a kawm theih te hi zu ngai pawimawh zawk mah a! Hmeichhe pakhat phei chu a kawppuipa kha pa theilo a nia,mahse,hmangaihna tilangtu,inpawh tak a a titi pui theihna leh a milna kha thildang aiin a dah sang zawk daih a midang aiin a duh zawk."Hmeichhe tan chuan hmangaih ni a inhriatna te,duat nih te,titi te hi sex aiin zu pawimawh fe a!".
3. A VAWRTAWP
Mipa tam ber hian khum a avawrtawp thlenpui hi pasal tha nihna ber ah kan ngai,hei vang hian a vawrtawp thlen tir kha sex hman apiang a kan 'goal' ber ani zel,a vawrtawp thlen hi thil pawimawh em em ani na a Goal-oriented sex anih tawh chuan a hlimawmna abo tlat tawh thin,hmeichhia pawh an hlauthawng a mipa an hlauthawng bawk a anuam thei thin lo,pasalte leh mahni atang a pressure a awm khan thil anih turin a nih loh phah a,dik tak chuan sex hman apiang a avawr tawp thlen kha hmeichhe tan thil theih ani der silo.
4.SEX HMAN ZAWH A NGAIHSAK HI HMEICHHE TAN A PAWIMAWH HLEI HLEI
Hmeichhe tam ber chu sex hman zawh hian an khawhar thin.Hmeichhia hian sex hman zawh hian ngaihsak an mamawh a,mipa tam ber chu kan hnar nghal a ni mai zel a an khua a har thin ani.Mipa te kan muhil lo theilo a nih pawn kuah tal hi a tha khawp mai.Sex hman zawh hi hmeichhe tan a poimawh a,hun engemaw chen chu thildang ngaihsak lo a ngaihsak an ngai ani.He hunah hian thil sawi tur pawh fimkhur a tha.
5.INKUAH,INFAWH,INCHUL
Hmeichhia hian romance,inkuah,infawh,inkaih,inpawhna te an mamawhin an duh a mahse hmeichhe tam tak hian khumah lo chuan heng hi an dawng lo!.Heng hi sex hman dawnah chauh nilo a hmeichhia ten an mamawh ani.Mipa ten duat tak a nupui te sam kan chul ringawt pawh hian thu nasa tak asawi thei.Mipa te hian Hmeichhia ten min hmangaihna an tihlanna hi kan thawmhnaw an suk te,eirawng an bawlah te hian langin kan hre mai thei,hmeichhiaah erawh "ka hmangaih che" tih ringawt te,kuah a duat ringawt te hi a tawk fu thei ani.Kan nupuite nen kan inzawmna hi relationship zawng zawng a pawimawh ber ani a he relationship hi inpawlna piahlamah induatna te,inkuah te,infawh te,hunfal insiam te etc a kan chawm len a pawimawh em em ani.

DODALNA KARA HNEHNA CHANGTU HAHCHAWLHNA


Kristian sakhua awm tirh atang a 1800 vel thleng kha chuan zu hi Pathian thil pek,hahchawlh nan leh hlim nan a hman leh ngaih a ni a,19th century chho ah khan ngaihdan thar a rawn awm ta a;mahni inthunun tur tih leh khap bur.He ngaihdan chi thum hi kritian sakhuaah hian a bet ta reng a,a dik ber pawh a hriat theih loh a,a lar lo ber khap bur pawh hian Mizoram pawh min nuai ve a, kan hnam la naupan vang ani pakhat.Zu hi bibleah khawi laiah mah hian sual angin a sawilo a,warning erawh min pe nasa.In ruih chuan thil in tisual palh thei tih ang velin.Naupang hnenah," Chemte kha khawih suh,a hriam ania"kan han ti a,chemte kha sual a ni tihna lam nilo in i inti palh ang kan tihna ang vel ani.Tun hnai ami miropui ho Luthera te Calvina te, Knox, Zwingli te ho pawn hahchawlhna leh hahdamna ang hian an ngai tho,Calvin phei chu a kumtin hlawhah zu barel sarih an telh thin kha.Mihring piang tawh zinga ropui ber Johana chuan a inlo a,Pathian fapa erawh chuan a in a, a in mai bakah zu heh mi an la ti zui.Inneihna a wine a tih pun te kha kan chhut thin a,an siamsa a zawh hnua a tihpun kha Lungtuibel paruk,tin nga emaw tin sarih emaw vel theuh anih kha.Mi sangnga leh sangli a hrai tum te  kha chuan a bangnawi zat  a sawi zel a,hetah hi chuan a bang a sawi lang lo,a tam ve lutuk a rui deuh te an awm ve a ngem aw ka ti! Tichuan,vanramah kan la in ho tur a la sawi deuh deuh.



Zu that lohna sawi hian tan chhanah Bible chang 1 Korinth 6:9,10 a " inngaih hmangte,milembia te,uire te,mihur te,mawngkawhurte,ruk hmang te,duham te,zuruih ching te,mi deu ching te,hlepruk chingte chuan Pathian ram an luah lo ang tih hi kan hmang fo thin.Bible kan chhiar hian chang khat chauh chhiar a lak vawng hi kan ching ve bawk a,a dawt chiah changah khan "In zing a thenkhat chutiang mi chu in ni thin a;nimahsela,Lalpa Isua Krista hmingah leh kan Pathian thlarauah chuan thenfai in ni a,tih thianghlim in ni a,thiam chan tir in ni tawh" tih hi kan hmuh hmaih thin ve bawk ani.Tunhma khan vanram luah tur hian Mosia dan zawh famkim a ngai a,tumah thei kan awm loh a vangin Isua a rawn kal ta a.Isua thisen hi a va tawk em! Thuthlung thar hunah pawh khing vanram kailo tur list zawng zawng khi bawhchhe mahla Isua thisen a tawk leh mai.Tin,uire, tualthat, hlepru, inngaih hmang etc zingah vanram kai chiang tur Bibleah kan hmu tam em mai.



Noa zuruih te kha zu that lohna angin kan sawi thin a,khatah pawh khan chhiar zawm ila, Noa ruih kha hrem emaw a ni lem lo,a ruih advantage a lo la a lo hmusit tu a fapa naupang ber kha chu a thlahte thleng a hrem a ni.Tin,Habakuka 2:15 a "A thenawm hnen a zuin tur pe tu chu a chung a pik e," tih pawh hi zu zawrh leh pek thatlohna angin kan sawi thlazen a,zu zawrh lam a kawk lo in a lang.A dawt chiah changah hian a chhan a in ziak hetiangin" Nang a saruak hmuh theih nan a in tur chawhpawlh a tirui tu chu" a ti.Hmeichhiat mipat hman duh vang a mi hrai rui tu chung chang a ang zawk.Hetianga kan ngai dawn anih chuan Lal Isua khan a tipung a midang a pe ve tlat.Engpawh nise mi ruih lai nang ching a lo bawl vel tu hi Bible hian a duh vak lo a nih hmel.


Isaca'n Jakoba mal a sawmna meuh ah pawh khan "Buh leh Uain(tirosh) nei thur thur ang che" a ti a.Hetah hian "Tirosh(new wine)" a hmang a thenkhat chuan 'Tirosh' hi grape juice ang a nia a ruih theih loh an ti a, mahse, Hosea 4:11 ah chuan "Hurna te,Uain(Yayin) te, zu(Tirosh) te hian thinlung a hruai bo thin" a ti a,a ruih theih loh a nih chuan hetiang hian a thawk thei lo.Malsawmnaa hman daih asin.Tin,Sam 104:15 ah chuan Zu hi intihhlim nan a Pathian pek angin asawi a heti chung hian engtin nge zu hi chhe lai let der leh sual bul ang hian kan chhuah tlat aw ka ti.Bible sawi loh ang hlir hian mahni mum mum hian kan mum ve a nih ber hi.

Zu hi hman sual theih tak chu ani.1 Korinth 11:20 ah khan Korinth khua a mite pawn an lo hmang sual ve a Lalpa zanriah eina ah khan a then an rui a,kha tah pawh khan Paula khan mahni in theuh a ei a in turin a ti mai!Lalpa zanriah zahawm tak a kalpui tur khan a duh tih asawi mai,zu kha sual ah a zuk dah lo.Amaherawh chu hman sual theih a nih a vangin Rom 14:21 ah te chuan "Sa ei te,zuin te,unau tluk theihna reng reng tih hi chin loh a tha a ni" tiin min hrilh.Zu leh zuin hrim hrim hi sual angin Bible hian n min zirtir lo.Ruih a that loh thu chu a sawi mai ani.

Heti khawp a sual ni a kan do si hi kan Lal Isua khan engati nge a lo tihpun a 'min hriat reng nan ti thin rawh u' a tih aw tih hi ka ngaihtuah thin,tuisik leh thil tuiril dang a tam tehlul nen.Zu hnathawh dan hi kan han pianthar a phurna te hlimnate kan neih ang hian phurna leh hlimna te min pe a,hei vang hian emaw ni a lo thlan kher kher ni dawn ni.Engpawh ni se kan Lal Isua thisen entirna,min hriat reng nan lo ti thin rawh u a tih leh serh leh sang hial a kan neih he ti tak a kan bei leh sualin a hmang a min bawhbeh nan a hmang hi chu a tha nat thlak ngawt mai.Zu hi hetia do bur lo hian kan serh leh sang leh Isua thisen entirna thil zahawm tak a nia hman sual chi a ni lo ti zawng hian lo inzirtir ila tun teh thlawt ai hi chuan hma kan sawn ka ring.

Zu huatna hi kan in tuh nasa lutuk tawh a,sual bul te kan ti thul.Zuin hi sual a ni hran lo a zu hi sual a nilo bawk,Zu ruih thatlohna sawi mai hi a tawk viau a ni.Thil thatna neilo ang deuh hian kan chhuah a Luka 10:34 a Samari mitha in pem damdawi a tan a hman te hi chu kan sawi lang khat khawp mai.Bible hian a khap lo a,Lal Isuan a khap loh mai bakah a in ve bawk.Bible chuan,"Ringlo miin chawei a an sawm che u a kal in duh chuan,dilchhut tak a zawt loin an hlui apiang che u chu ei mai rawh u....A nih leh,ka zalenna chu midang ngaihdanin adip dal tur em ni?Lawm tak a ka ei a, a chung a lawmthu ka sawina thilah hian engah nge sawichhiat ka nih ang?" a ti mai a nih kha.Lal Isua phei chuan kan thil ei leh in te chu kan e chhuak leh vek a min ti bawlhhlawh thei lo ati then mai anih kha.


 

Zu chung chang sawi hian Isua in ve te kha chu a ruih theih hleih nem kan ti thin, lehkhabu pahnih W.Ewing(1913) Dictionary of Christ and The Gospel leh Edinburgh:T& T (p.824) ah te chuan "Middle east velah khuan wine khu 'fermented' lo an hre ngailo lo" tih a in ziak.Grape hi September thla velah an thar a an up ta a April velah chuan a lo 'ferment' lo thei lo ve bawk ani.Zu tha tehna hi up rei ah ania, Isua tih pun phei kha chu a hma ami aiin a tha zawk tih kan hmu a,a ruih theih ngei tur chu ani.Pu Buanga leh Sap Upa te kha zu zawrh pawisa hmang a helai thleng thleng lo kal thei a chanchintha min hrilh thei an ni.Mathaia hlepru thin kut chu Bible ziah nan a hmang leh mai bawk.Davida tualthat leh uire thlah te mal a sawm thul.Keinin thianghlimlo ni a kan hriat thil tlawm te te hi Pathian hian a hmang nasa lulai em a zu chhiah lo hmusit ve ngawt tur pawh kan ni chiah em keini state rethei hian?


A ruih a ber hi Bible pawn a duh loh anih lai hian a zu a zawk hi kan han do ta a,tih rem tumin khap bur zawngin kal tha in kan han hre ta chu ania,tha seng thlawn teuh a tlawm bak hmabak kan nei chuangin ka hre lo thin.A chhan chu,Indona ah hian a do tu leh a do a ber an tan dun tlat chuan chak ngaihna a awm tlat lo a ni,spy pakhat pawn ram pum a tibuai thei ania.Zu hi sual ang a kan inzirtir laklawh vang hian kohhran ang hian kan han haw der a, amimal ang chuan kan haw tak tak lo,han do na tak tak pawh tawngka lo chuan kan nei lo.Ruih hrim hrim hi chu engmah a fuh lo,sakhaw ruih te hlei hlei hi a buaithlak duh. Sakhaw ruih chilh avang a kan inthahna zozai hi a sakhaw khap bur na tham chu a ni ve tawh tho ang.Hman sual hrim hrim a thil hi kan teh zel dawn chuan eipuar lutuk te,sakhua te thleng hian hman sual theih vek an ni.



A tawp berah chuan zu hi chu a thatna a awm a,100ml vel lek a miin an in chuan kan taksa a organ zawng zawng deuh thaw hian that pui nan a hmang a, ram vawtah min ti lum, sipai ho pawn indona ah anmahni ti phur tu ah an hmang,hliam enkawlna thatak a ni, titi ti nuam tu a ni leh adt. Heti chung hian a that lohna hi atam em a vangin Bible pawn Warning min pe nasa,ruih that lohna tam tak a sawi bawk a vangin a that lohna hi sawi uar a tha ka ti khawp mai.Puitling,mahni in control thei chin tan lo phei chuan in loh a tha zawk tih te hi sawi uar a tha.Khap bur hian mihring asiam that ngai loh avangin kan rilru pawh hi kan tih zau ve deuh a tha ka ti.Tin,zu a zalen avanga sual tam hluai tur a ngai chi phei chuan in loh tawp a tha, a chhan chu zu hian kan chhungril tak tak a phawrh chhuak a,kan ngaihtuah ang ang hian a thawh mai thin avangin.

Tuesday 8 July 2014

KA THIANPA ROBERTA


Durtlang hospitalah kum 1998,vawkhniakzawnthla khan Doctor hnathawk turin Pathian khawngaihna a zarah ka lut ve a.kan seniorten ultrasound lampang ka chanah an dah deuh a,keimah pawh ka tuiin nuam ka ti phian.Rinaiin training mumal tak han neihloh chuan a lo harsa a,ka hriatchian vak loh 'doppler' chungchangte han zir chian deuh kan chak deuh a,reivaklo ka thawh hnuah training mumal zawk nei turin Vellore lam panin ka kal ta nge nge a.
Ka chhukthla tur chu ka phur ve hle mai a,damlo tan a ka tangkai zawk theihdan tur te ngaihtuah chung zelin chhungte nen kan in vai liam ve a. Harsatna em em awmlo in Vellore chu tluang takin ka zuk thleng a,mihrang hrang,training tur ka rinaiin an lo tam daih lehnghal.ka room tur min kawhhmuh hnu chuan kan in vawm lut ve tawp a.ka roommate tur a min pek chu 'Roberta',UK a tanga lo kal hi a lo ni a,hepa hi ani tun thleng a ka nun khawihtu leh he thu ka ziah na chhan ni ta chu.
Roberta chu sapram atang a lo kal nimahse a hmel chu a vai ngawih ngawih a,thlaruk zet room khat a han awm takah chuan kan lo inhrechiang hman viau a,a miziaah hian mak tih deuh deuh tur tam tak a awm.Class a thusawi te hi ngaihtuah awm pawn a lang ve lem lo a.A chang chuan zanah te hian room a riak lo in khawlaiah a vak tlaivar leh ringawt thin.khawlai a kan chhuah dun chang te hian a mittui a tla fo a,a chang leh a pawisa neih ang chhun chhun te hi a sem ral leh ringawt zel bawk.
Thla a lo ral zel a kan trainning hun pawh kan lo zo ve dawn ta.Kan zawh ni tlai chuan kan pahnihin bazarah kan leng ve a,kan haw lam a 'slum area' kan kal pelh lai chuan a mittui a tla nasa ta mai a,a tih vak ngaihna ka hriat loh a vangin ngawi rengin kan in zui haw a,room kan han thlen chuan a chanchin lungchhiat thlaktak mai chu tapchungin min hrilh ta a ni.Kum 10 lai vei tawh mahse he a thusawi hi ka thinlung chhuntu leh ka hnuk la tiulh fo tu a ni.
Tuna Roberta nu leh pa John leh Ruthi te hi kum tam tak kal ta khan India ramah missionary in an lo lut a,tukkhat chu Pi Ruthi zing thoin kawngka an hawng a an kawngkhar bulah nausen pianghlim, mi hnuchhiah lo let reng a hmu ta mai a.Chu nausen chu a dangin a chau hle na a nunna erawh a la nei hram hram a.Theihtawpin an buaipui a,fa anlo neilo kher bawk nen fa angin an pawm ta ringawt a.Chu nausen chu tun a a chanchin kan sawi mek Roberta hi a ni.
Rooma a chanchin min han hrilh chu a in sum zo ngang lo a,kei pawh ka in tipachang hleitheilo chu a ni e! A tuk ah Airportah ka va thlah a,a haw dawn chuan Roberta chuan a neih zawng zawng chu slum area a mi retheite tan a sem vek a,a kawr haklai leh slipper bak engmah bag hawn a neilo.Mittui tla chunga hnunglam pawh hawi let ngamlo a ka thianpa kal liam chu lungchhe takin ka thlir liam ta ngawih ngawih a.
Chumi ni chuan engtih zai mah ka rel thei ta reng reng lo mai a.Ngaihtuahloh ka tum pawn ka rilru ah a rawn lang leh thin.Khawlaia kan kal duna kut dawh kan han hmuh chang te khan "Heihi ka unaupa a lo ni reng angem tih te,he pitar bal tak hi kanu a lo ni reng thei asin" tih te a ngaihtuah ve thin in ka ring a,a rilru hahdan turte kha ka lo va hriatthiampuilo ngai em!Zan a khawlai a avah tlaivar rikngawt changte khan hetiang hi ani tih lo hria i lang chuan ka mu mai biklo tur! He ka thianpa khawngaihthlak tak hian a chhungte chen ve na thin hmuh chakin India ramah remchang a rawn zawng a,a thil tawn leh hmuh te erawh a tan ana em a ni! Tah bak tih tur a neilo a,a tap hawm hawm kha awmlo tihna pakhatmah ka neilo.
Zan a rawn thleng a ka ngaihtuahna ah a lut nasa tulh tulh a,ka muhil thei nganglo.A tan tihtheih engmah ka neilo tih ka hria,ka tihsak theih ve chhun ani tih hriain ka tho a ka thutphahah thu in uluk takin ka tawngtai sak ta ngawt a.(He thil hi a tak tak kan u Dr Zaua thil tawn a ni a,ka phuahchawp tlem nen kazeldin ani.)

KA U SATEA

Ka u hi PILE thalo a nia,Delhi(AIMS) ah a in en tir a,Doctor khan naktukah lo kal rawh kan khawih dawn nia a ti a,a tukah chuan doctor room bulah chuan a nghak ta ran mai a.AIMS a MBBS final year zirlai mizo nula 3 hian an nghah pui a an lo hnem a. A luh a hun chuan Doctor khan a bungbut tir a,a mawngah chuan pipe ang deuh hlam chen vel(colonoscope) hi a ril en turin a hawlh lut a,a na a ti ngang mai.Colonoscope doctor in a phawi chhuah chuan a thaw huai a,a zo tawh emaw tiin thawh mai an tum a,Doctor chuan a la phal aw zawnglo.I natna ang hi thil vang a nia zir chian a ngai a ti a,MBBS final year zawng zawng a ko lut,a mawng a tang chuan lecture darkar chanve vel an pe pek a lom le,a hma a nula kalpui tu te pawh kha an tel ve si a,bungbu vuah chungin kapkar a tangin a va be zauh zauh hlawm,zah theih pawh ni tawh hek lo.Anni lah chuan an lo zir ngun nasa!!Darkar chanve rei pawl tak chu a nih hmel.

DAVIDA



Ka u chiah hi a college kal lai chuan mahni tawk a intichak,a awm mai mai poh intisek deuh reng chi kha a ni ve a,tumkhat college week ah wrestling ah a tel ve a lawm le,1st round a a beihpui kha chu a hneh ve mai a,semifinal a thleng der a,semifinal ah lah khan a tumpui tur kha a lo kal silo a awlsam te in final a thleng der a.

Final ni khan a bialnu en turin a hruai ve ngei a,tlar hma berah a thut tir a.An inbeih hun a lo thleng ta,a hming an rawn puang lauh lauh a,towel bat chung in intisek pah titih hian ringah a rawn lut a,kut anlo beng dar dar.Chutah a tumpui tur an rawn puang ve ta,lehlam a tang khan sek mangkheng,Mizoram aiawh poh a Medal lo la fo tawh,SAI chawm thin(ka hriatsual loh chuan Rivunga kha nita in ka hria) a rawn lut ta mai! Tlanchhiat leh chi a ni tawh silo a an inbei ta a lawm le.

An hnehlo mai mai khawp a! A beihpui pa lah kha rin aiin a lo sual phian lehnghal a.A bawhbet duh mai si lo.A theh vak! A kuai bungbu thul! A chang chuan a kapkar a tangte khan bungbu chung khan a bialnu te kha a letling zawngin a han hmu leh vuai thin! A rawn haw chu "Bialnu te sawmna chi a lo ni reng reng hleinem mole" a rawn ti haw nang nang.Hit fuh lo ve asin aw.

KA PA


Aizawl ah sawn kapa cousin Jh Ramnghingloa(Pa Rama) MZU a thawk saw a awm a,veng pakhatah Jh Ramnghingloa tho hi Mary Jones school neitu thin kha a lo awm ve a ni awm e.Aizawl te hi kan zin mai mai theih ve loh a vangin reifu kapa te nen poh an in hmu tawh lo a.

Tumkhat kapa a va zin phei a,Aizawl luh tan tirh ah sawn Khawnge Ramnghingloa te in hi a va ti a,Mary Jones neitu zawk kha an lo kawh hmuh mai si a,a va in vawm lut ve tawp a,pa ber kha school a tangin a lo la haw lo a.Kapa lah chuan intithu fu hian thingpui han lum teh u,inbualna kha chhuang nghal ula inbual hma ka duh te kha a ti kual a.Kha tia thu deuh lo lut ta kha chu nuber lah chuan a pasal chhungte a la hmuh loh emaw a lo ti,an inneihna a la rei silo a anpa chhungte a hre kim bik der silo,a zawt ngam mai tawh bik silo a,a phe vat vat mai a.

A hnu deuh ah Pu Ramnghingloa a lo haw,a ni pawh khan annu chhungte emaw a tia a zawt ngam bik silo.Kapa kha chuan a hre tawh,nuamlo a ti tan tawh khawp a,a insawi duh tawh bik silo.Chaw an han eikham a an han mut hnu chuan Pu Rama khan annu hnenah "Thiani,kan mikhualpa hi engtia inchhung nge?" an ti a,ani lah chuan "ka hrebik hleinem! a inti thu sia inchhungte ni hming ka lo ti mai " a lo ti ve bawk si,an buai dun khawp mai a.
A tuk chaw ei lai in Nu ber khan,"Kapu,in zawt ta tawp mai ila tunge i nih chiah a?" a ti a ni awm asin.Kapa lah khan "aaa...ka thlen sual a,ka insawn lo law law mai teh ang ka lo ti mai"a ti a ni awm e.Han chhuah mualpho kha a chi tawh silo a,karkhat chhung chu a cham tluan ve thak!!!

ZET-U_ZU

Kohran:  Zu hi Corruption hliahtu ber a nih avangin MLTP Act hlih loh nan an tawngtai
Zu zuar: MLTP Act hlih a nih chuan an hlawkna a bo dawn avangin hlih a nih loh nan an tawngtai
BSF/AR: An ZU hralh hlawkna a bo dawn avangin hlih a nih loh nan an tawngtai
Dan hremi: An eizawnna a nghawng dawn avangin hlih a nih loh nan an tawngtai
Zu ngawlvei: Zu man tlawm taka an hmuh ve theih dawn vangin MLTP Act hlih nan an tawngtai
Zu ngawlvei nupui: Zu man banga kawrthar an hlep ve theih dawn vangin hlih anih nan an tawngtai
Rawngbawltu:Midangin duhtawka an in laia an in ve theih dawn siloh avangin hlih a nih loh nan an tawngtai
Pu Zira:Bill puluttu a nih avangin a tawngtai
Sorkar:Leiba tam tak rulh a nih theih nan MLTP Act hlih na turin an tawngtai


Tawngtai Chhanna
ISUA: A thenin zu tihpun in duh a,a thein in duh lo va, hmanah vawikhat ka tih pun sak tawh che u a, thenkhatin zu heh mi te min ti vel a,tunah hi chuan ka lo in rawlh tawh dawn lo,in tih  tih in ti ve teh u.

Sunday 6 July 2014

VANGLAI HUN


He ka zinkawngah hian huphurh takin kum 40 mel lung chu ka tlan pelh a lo ngai dawn ta reng mai.Zin hian haw lam han nih hi chuan hmangaihte awmna lam pan kan nih thin avangin kan phur thin,khualkhua a zin tur kan nih hi chuan kan huphurh rum a,haw thuai thuai kan chak thin.Mahse,kan ti teh ang,a changchuan khualkhua hmun hla takah te kan han zin a kan damchhungin kan tlawh leh tawh angem tih pawh hriat loh a hlaah te,thil ropui vak tawn poh kan inrinloh laiin kan duh leh hmangaih em em mai kan han tawng hlauh mai a in lam pan a kan haw leh rilru ruak zia thin kha aw,kei pawh kha dinhmun kha kum 20/19 vel lek kan nih lai khan ka tawng ve tawh a,inkhel in khaw dang ah kan kal a,Manipur lam a tang a rawn kal ve Cho Chong-i kha kan vei tlat pek a nih kha,kan han in melh a mit meng a tla tap a a bak a awmlo mahse a ril a ni!!Inhmu tawh ngailo tur tih hre reng chung a khaw lam kan han pan kha chu kan ni ve nghulh thei nia!Kha nu kha chuan zun kha a nei deuh rauh a ahnu a kan thiante inkhel a kal te pawh khan an rawn vei haw ve nasa! haha!kan duh zawng tak mai nen inhmu leh tawhlo ngailo tura inthen zawng a na ani!

He ka khawvel zinkawng a kan haw lamah pawh hian "VANGLAI HUN" duhawmna a khat nen kan intawng a,hun hlimawm tak reilote kan hmang a,inthlahlel em em a intawng leh tawh ngailo tur a kan inthen a ngai ta.Inthenna hi thil runthlak pawl tak chu ani..Tih theih kan neilo a khuarel ani,thenna thu hlan che hi ka tih theih tawk chu a ni ta reng mai! Mangtha,ka duhlai,ka hmangaih,he zinkawng ti mawitu hi ini a chelhdin theih nise kan hun hman kha chelh din ka duh,kan theih miau loh a vangin tihian ka thlah mai che ani,lo vul reng ang che -

"Aw,theihchang zawng nise,
Kumhlui hnawltu kumhlui hi,
Tanglaiah pawm a mual chu liam lul suh,
Ti a biahthu hlan ka nuam ngei e"

HRINGNUN

Hringnun hi ka ngaihtuah thin,awmlo la chuan a ho ngawt ang,nitin kan chhuak a angai bawk kan ti a kan haw a kan mu leh a,a tukah a ngai bawk,eng chu nge maw han thlakhlelh chiam tur awm le te ka ti.Kan kum te a lo tam ve tan tawh a thil thlahlel te hi a lo tlem ta hle mai.



Kan thian tam tak ten mual an lo liam tawh a,a then mual la liam lo te lah an hrai leng te nen min ngailo in an lo leng tawh si,min ngai poimawh tu an lo tlem tawh a,hunpui a her chhuah dawn meuh chuan lunghlui te a leng a rilru in ar bo a zawng a kil tin a ngaihtuah kual,vawn tur kan zawng kual a kan vawn chhun te lah a mal te te in an thlawn phauh phauh si.Kan lo upa tial tial a kan mal tulh tulh a, fate tak tak tan pawh kan lo thing ta!! 

He khawvelah hian ka neihchhun tak meuh meuh i ni tawh mai in ka hria!!!..kan khualzin kawng hi muangte in i zawh dun ang aw,kan hlimni te hi chen dun ila,kan damchhung ni te hi harsat mangan kar ah chhiar dun ila,nang nen hi chuan midang kan ngai bik chuang hlei nem le!..Thihna hlim kawrruam tihbai awm tak pawh hi nang ka kiang a i awm chuan huphurh lutuk biklo in ka zawh tlang theih mai ka ring,he khual zin kawng ka zawh mek zawk hi i tello chuan zawh ngaihna ngang ka hrelo ...En teh,min kai zel ta che. 

AWMPUI

Tunlaiah awmpui man pawh Rs 2500 te a lo ni ta,washing machine hi Rs 15000 man vel te a ni a,cook hian Rs 3000 vel te an la a,kawr nawh man leh pheikhawk nawh man te hi Rs 10 lek pawh nise nitin nawh tir chuan a hek ve riau,nawhchizuar hi zuai Rs 200 te a ni a zankhat a tan phei chuan Rs 1000 chung lam zel an in chhiar,nitin tur phei chuan thla khatah insen ngai tak a ni! Heng thil zawng zawng hi a mal te te chuan mangan pui tham leh phurrit vek ni mahse Rs 420 lek in mipa tan a zavai a inkawp hian lei tur an awm hlauh mai hi chu vanneihthlak ve tak hi ani!He mipate kan vanneihna hi hrethiamlo in a thenin ka duhlo che te anlo ti a an hnawtchhuak ve thul.Beng sik a kan ngaihtuah neuh neuh hian Pathum dang vel chu lei tur la awm se ka ti ngawt mai!!

TANGKAINA A NEI.





Hmangaihna hi chu a mak a ni,min vel a, min tina a,pa ber ber a kan hriat te pawh til neilo ang mai a an mut zawi reng chang a awm! A thenin an thih phah a, a then an at phah thul! Nang pawh a tina thin che a ni tiraw? I tah a chhuak a i mittui i dang senglo fo maw? Tap rawh ka thian,i mittui khan tangkaina a nei asin!



Mihring taksa a tang a chhuak thin hi i ngaihtuah ngai em? Ek leh zun tangkaina i hria,hnap pawh hi sawi a ngailo.Vawih theih loh vang a Vellore damdawiin i thlenglo te hi lawm rawh.Mit a mim a mittui a tlak te hi chu i hrethiam,hmangaihna vang a mittui hi chu hriatthiam har i ti fo a ni tiraw....Ana vawng vawng a,i tah a chhuak ngawih ngawih maw?Tap rawh ka thian,kha i mittui kha i khawhmuh a fiah leh zual nan a pawimawh a,hmangaihna kawng thlirfiah tir tu a tan a khuanu pek che a ni!Khawdur phenah hian chhimbal mawi tak a awm a,mittui phen ah hian hlimna nui ri a awm asin.Zahpui lo la,malsawmna hlu tak a ni tih theihnghil ngai suh

THIANPA ZAMA KHIANGTE


THIANPA ZAMA KHIANGTE

Pan lai nun kan hman ve lai a Zama ka han ngaihsan dan em em kha aw..Kungfu leh Boxing te kha a ai thiam hi Bruce Lee bak a awm theih ka ring ngailo reng reng...Zirtirtu ten an hrem a pawn a an dintir a ahnar a chum thi te phei kha chu kar khat vel chawei lai apiang a kan titi kha a tling ve nia!Class 4 kan nih lai a avawih bur a a rawn ken te hlei hlei kha anih kha ..pui hi kan han ti mai mai thin khawp a,hei ka tui hi in rawh tih pah a avawih min han hnim tir a hmui veilam an ner sawng te kha aw! JNM school phul vel a tal nileng ve ringawt thin keini ang tan kha chuan apui ani.Becker,Sampras kan hre lo Roger Moore pawh eng tehual ah ka ngai ngailo, Zama hi zawng kan ngaisang thlawt.

Class 5 ah hmeichhe hnute deh a rawn ching chhuak,khangte hlei hlei kha pui kan van ti thin tak!A duh duh hnute a dek ngam a, a tlan daih zel a a awh awm chiang a ni.A mah a vang a class 5 kan nih lai a ka hmeichhe hnute ka tham thut zozai te kha ka chhiar seng lo,Kum 18 - 40 inkarah hian hnute khawih leh tur hmu thei ta reng reng lo mah ila Class 5 ah ka khawih tam em tho kha tiin ka inhnem fo thin.Class 5 kum tawp lamah ngaihzawng a nei tan a,ngaihzawng te hming banpuamah thisen a ziah tur an ti a compass zum a thisung a aban an thai vel te kha Davida leh Francis te ho kha chuan mit tla dawnin an thlir dauh dauh zel mawle,keini ho khan ngaizawng awmzia pawh kan hre ve silo a kan class a hmai fai deuh deuh hming te kha compass in kan thai thi ve ngiai nguai a tun thleng hian Manuni,Tedaii,Zoeni,Rintluangietc te hming hi Dave Chhakchhuak,Francis R Colney,Mahlima te ban ah hian la rehlo in lo la awm pawh nise mak ka ti miahlo ang! 

School in function kan neih a piang khan zai turin an ti ziah a,"I saw her standing there" kha an sa ngei a chumi zawh ah "Knockin' on heavens door" an sa zui ngat zel phei kha chu a chim hian kan chim hum hum zel a nih kha.Mahse Bob Dylan hla Knocking on heavens door a sak a piang a "Linda,Linda,Lucy" a lo tih ve ziah kha "Its Getting dark too dark to see" tih zawk a lo ni reng tih tunhnu hian ka hre chiah nia!

Sakawr uar lai te khan Zama sakawr nih kha kan inchuh nasa thin khawp a,kei hi ka vannei thei a Zama sakawr ziding kha ka ni thin,Fitu-a leh Lalhlima te kha a zakul ah an tang zak zak a,Sakawr in kan tih ber chu Zama'n hmeltha a tih deuh sut kha a ni.Khati khawp a lerh min zirtir nasa si heti khawp a nula ngaihsaklo a ka thlangval chhuak si kha ka piangsual deuh ngeni kei hi in tih chang pawh tunhma chuan ka nei fo nia!

Class 7 kan nih dawn khan Delhi ah ka zir zawm dawn a ti thin a, afiamthu deuh ah kan ngai mai a,mahse a fiamthu a lo nilo, class 7 kha a rawn zawm ve ta reng reng lo.Kha ti khawp a kan boss en in Delhi a zin dawn a thlah pawh kan thlah hauhlo kha ka inthiam theilo a,vawi tam lehkha ka ziak a a address ka hre silo a thawnlo in ka pawtthler leh ngawt thin,dik tak chuan kan ngui nghiai a kan khua a har a ni.Class 7 kha Board exam a ni a kum tawp exam turin Bazar ah keini Sikul kha kan phei tham tham a,kan han thleng chu Zama ngei mai kha tlar hnung ber ah a lo thu kuk a,Delhi awzawng a lo kal lo! Pu Rozika(Madika Ralte) school ah a lawm a lo kal le!Hria ila lehkhathawn te mai mai a har loh nen leh.

Kan naupan lai nun hi ka ngaihtuah chhuak fo a, alo hlimawm ta ber hian ka hria,heng thil vel ka ngaihtuah mai mai lai hian tumkhat chawei laiin ka fanu in "Apa,khawvelah enge i hlauh ber?" tiin min zawt thut a,kei chuan zawi sup in"Zama hi a naupanlaiin hlamzuihin a lo thi ang tih ka hlau ber" ka ti.

LAWRKHAWM

                                                   BELH TUR

Belh tur tha zawk an hmuh loh vang liau liau a min bel velehchhawng an han awm ve te hian ngaihtuah a ti thuiin hausak hi min ti chak thin,hman zan a nu berh ve te leh a fa nausen thi ta te kha aw!! Hmelhriat pakhatmah anneih loh vangin inhresa miahlo kha zah poh sawitheiloin a fanu ruang a rawn tlukluhpui tawp ania,kannu in ka chhungte an nia an tih te khan a thlamuan ve em em a,Km 200 chuang kha a fanu ruang kha neih engmah neilo leh amah maiin an hawpui kha a nia!A berh laklawh hi chu an va khawngaihthlak em aw he khawvel rualkhailo lutukah hian,mahni pawh engtihthulo nih nak lai hian mei eng en ringawt hi an va tam em...Miropui tak tak Nelson Mandela te Paul Walker te an thi a chanchinbu zawng zawng an luah a rethei damkhawchhuah nan a eitur neih loh avang a nitin thi zozai te hian hriat an hlawh silo!!He khawvel hrep tak hi chu aw...

                                                          ROSE PAR


Zan khaw tairek thleng thlengin uluk takin leh hah deuh in i enkawl a,dik tak chuan mutmu pawh i hmu meuhlo.Khawfing a chat a Ar khuangin a tiharh che a angaite bawkin tui nen i chawm leh,a par pawh a vulh nalh narawh e...mahse,Thiana,ngaihtuah chiang teh, i Rose chawm vul lai kha ita nilo in mihuan a mi zawk daih ania aw!Eng ang pawn vul se ita a ni tak tak dawn chuanglo e,i hun tha i paih mai mai a ni.Mahni ta lo par vul chuk ai chuan i huan a i ta fere te kha a hlu zawk.

Mihringte hi kan neih phak loh apiang awt chi kan ni a,ralkhat a tang a midang huan a par vul chuk ni a i hmuh kha a hmunah chuan hling a awm ve chuk tho a nia.Chuvangin ka thiante paho nula la chhaih mek ho kha innu te bulah khan mu ve mai mai teh u.

(5th September 2013)

                                                          HMANGAIHNA

Hmangaihna hi chu hriat thiam a har thlawt a ni - A chang chuan min hmangaih bertute hi na theih tawpin kan siam a,achang leh kan hmangaihna phu reng renglo te hi ka hmangaih ber che kan ti thul!!Min duhsak tu ten hei hi chu i tan athalo an tih te hi kan thih phah lo chauh a,min duhsak a min hrilh tute lah kan huat phah thul! -

*Hmangaihna hi a mit a del a ni anlo ti fo reng a ni...kei chuan ti hian ka ngaihtuah ta a hmangaihnaq hi a mit a del mai nilo in a beng pawh a ngawng chiang ani!

(31st August 2013)

KA FANU HNENA LEHKHATHAWN

Ka fanu duh tak,
                    
                           I nu hian a lo pai lawk che a vangin kum 20 kan pel awrh tih in kan innei a,i pian hlim chuan kan en thin che a i pawr fep reuh a,dik tak chuan i nu nen zirlai ve ve kan la nih a vangin 'engtinnge kan khawsak ang?' tih te,'engtinnge kan chawm ve tak ang le' tih te rilruah a rawn lut lo thei lo a,mang ti ang tu ber i ni.I nu hian thlakhat i nih khan lehkha zir zawm turin a kalsan ta che a,keiin a hnu thlakhat ah.I nu'n a kalsan zan che a hnute ngen a i tap tlaivar kha ka hun tawnah hian hrehawm ka la tih ber pawl atling,riltam tuihal zanlaiah in tap a, tihtheih a awm silo a kan han tlaivar zak mai kha pa tan chuan theihnghilh theih chi a nilo.I nu nen kan rawn haw leh meuh chuan kum 4 i lo ni tawh a i nu leh pa kan ni tih pawh i hre tawh lo a,hei vang hian thu hrilh che pawh har ka tih phah.Engtik ni ah emaw ka Blog te i lo la tlawh ve anga i tan heng thu hi ka lo dah mai zawk e.
                         
                              Mate,i rawn nula chho ve ta a i nunah hian thil tam tak i rawn tawng chho ve dawn a.I nun ah hian hlimni leh lungngaihni te a lo indawt chho zut dawn ani.Engtik niah emaw chuan sualin a hneh che a i indawm kun ngawih ngawih hun a la awm ve dawn ani.Eng ber nge ka hre lo,mahse i la tawng ve dawn chiang a mihring dan anih avangin.He hun harsa i tawh lai hian engang a sual lianah nge i tluk tih lam ai chuan engtinnge i thawh leh tih hian i mizia tak tak a tilang dawn.Mihring hi kan ropuina ber hi tlu ve ngailo leh fel famkim anga kan lanna hi a ni lo,kan tluk a kan thawhleh zelna zawk hi ani.Hringnun lamtluang i zawh mekna ah hian nangmah tichak turin heng harsatna leh vanduaina a kan ngaih lo hmachhawn tu che hi hmang ang che.
                           
                               
                             Mate,Kan Mizo nunah hian sual na intanna hi school chawlhlai leh awl lai, abikin Nov-April hi a ni tlangpui thin.Lehkha zir buai lai hian sual tak tak na hman a awm loh a vangin heng awl lai hian tih tur in siam thiam la ka duh.A bik takin Dec 24th leh 31st phei hi chu khawiah pawh awm la chhuah ching suh ang che,sual a hnai bik em em ani.Tin,mahni inchhung hi mualpho harna ber anih avangin thiante hi hmun dang a kawm lo in in a kawm hi i zir a ngai bawk.

                              Mate,'Habit' te 'Hobby' te hi insiam chawp theih an ni.Nitin i hun hmanah hian i hnathawh emaw i thil tih thin mil a heng hi i siam ka duh.Sumdawng i nih chuan zingthawh hma a ngai a zan menrei loh kha tih than a i neih a ngai,infiamna eizawng i nih pawn Exercise la tur a zingtin thawh kha tihthan ah i nei leh mai ang,Politician i nih chuan sawisel i huat loh a insiamthat nan i hman a ngai,sawiselna hi huat a lak chi ani lo a medicine ang hian kan tan a tha ani.Enoch Powell pawn " Politicians who complain about the media are like sailors who complain about the sea" a lo tih kha.Lehkha zirlai i nih pawn nitin tlem tal lehkha zir kha tih than ah nei la,school chawlh lai pawn i thluak chawlh tir ngai suh.

                                Mate,Engtik niah emaw chuan pasal a chhia a tha ila nei ve dawn,heng hunah hian vawng reng tura ka duh che chu Bible-in 'Sual chu kawngkhar bulah a bawk reng' a ti a,inkhawm ani emaw,milian in a chawei a ni emaw eng ang a pawimawh pawh nise i fate anmahni chauhin zanah inah dahin in nupa in chhuahsan ngai suh ang che u.A Pathian thuawih puitling zawng in chhuah vek chuan sual kawngkhar bul a bawk a kha a lo lut dawn chiang a ni.

                               I pa hian thil ropui leh til pek hlu pek tur che ka nei lo,he ka thil ziak hi ka pek theih chhun che ani ringawt a nih hi.Mahse,thilpek hi aman leh a hlut zawng atangin teh lo la.Thilpek hi ape tu leh apek a dinhmun hian a hlut zawng a hril thui zawk.Tlemte pawh nise a petuin a bang a la neih zat hian thui tak a hlut zawng a hril ani.Mi hausa leh ropui ka nilo a ka hmangaihna bak thil hlu pek tur che ka neih lo,ka pek chhun che erawh hi chu a zawng zawngin ka pe che a, a chuang bang a awm lo.
Sawi tur tam tak ka nei a,nidang a sawiah ka dah rih phawt ange

Hmangaih rengtu che,
I pa

Friday 4 July 2014

FACEBOOK

Chhiar lem lo hian arawn lang hmasa a piang hi kan 'like' thla pawp pawp zel a,chuan ka inkhel mai zel,a lo fuh teh chiam lo.Hmanni phei chu 'inawhhlum ka duh' tih kha ka lo like vung a.'Min hria in awm em?' tih ringawt te,'Zawngi i lo sawi ve tur a awm lo' tih te,'thih daih ka duh' tih te zawng zawng poh ka lo like vek a nih hi!Chhiar ve thin tawh teh ang.....

FB hi mi thenkhat chuan an hmangthiam a an lar phah viau a,Group puitling deuh a Admin ni ho ngat phei chu an officer tenau chet ruih mai.Post siam apiang lah hian 'Admin ten min approve sak hram se' tiin an han tlawn hmasa te te phawt zel a.Kei ve hi ka thian ten duhsak a Admin a min han dahna ve hi han lawm hluai na tur a vang ani.Hmasawn chu sawi loh ka nawi tulh tulh....Admin a ka awmna ho hi mang ti ang tham chu a ni khai mah aw..(1) Lamkhuang kung leh ABC (2)Thutak reng thin kan nia (3) Admin awm lohna group (5) Awze tawng chi hrang hrang zirna hmunpui (6) Hihi group..hahthlak ve hlawm khawp mai..

DAKTAWR


Hmanni chu nu pakhat dawrah a lo lut hlawl a ti hian kan in bia a...
Kei: Enge i duh kapi?
Nu: Inentir ka duh a
Kei: Kannu hi tlai dar 4 velah te a lo kal chauh thin a ava pawi ve aw
Nu: Nangmah zawk hi a nia inentir ka duh,hmanni a kan fanu damdawi i chawh kha a ngeih lutuk a
Kei: Ngawi teh kapi,Doctor pawh ka ni lo a hmanni a mi te kha chu pum ulcer vel mai mai kha ania,midang rawn mai teh.
Nu: Min en mai teh,midang ai chuan ka ring zawk daih che,damdawi min chawh tawp mai rawh...
Chuti na na na chu ka tia a natna te kan zawt a uluk hmel fe khan kan en vel a,a natna lah chu a sawi kikawi thiam em em mai a Doctor beng ngaihthlakna(a hming poh ka hrelo) te pawh ka lek vel chiam tep ani:D...A tuk tukleh lawk ah chunu bawk chu a thiannu nen tlaiah an rawn lang leh heu mai a,kannu awmlai a ni hlauh a ka thaw deuh huai.Ti hian kan inbe leh a...
Kei: Enge ni leh ta Kapi?
Nu: Enteh nimin piah a i damdawi min pek kha ka ngeih lutuk a hei ka thiannu ka rawn hruai entir turin
Kei: Leh ta mai mai thin a aw, Engtinnge a nat a?
Nu: A natna hi a buaithlak lutuk a,Aizawlah Specialist pawh pathum lai an pan tawh a adam theilo,Lungleiah pawh hian Doctor an pan nual tawh eng a ang theilo a karawn hruai tawp ani..
Kei: Kapi kei hi hmanhmawhthlak lutukin miin min rawn ko thut a ka chhuah nghal a ngai tlat,hei kannu a awm a lo entir lawk mai teh u a thiam ve lutuk a nia
Ka chhuak nghal nal nal.Buaithlak ve thin hle mai

THAWNTHU


Khawhar tih ber tur hriat loh vangin thil hi ka ziak ka ziak ve a,a that lemloh avangin lo dah that nachang leh roh nachang ka hre lo a,ka computer chhiat apiangin a bo vek zel mai a,kan zawng khawm leh a, a then chu ka hai chhuak a, athen ka ziak nawn bawk a,a then chu hmuh zawh tawh loh te ka nei a ka ui hnuhnawh ta viau mai! Kan hma hun hi hriat a nilo a engtikni ah emaw kan la thi dawn a tu leh fate lo chhiar ve ah ho te te kan ziak te hi lo dahthat a tha in ka hre ta a ti hian ka hmuh theih chhun chhun ka dahtha ta mai e.. 


1.MANUNI

ka han harhchhuak hlawl a,damdawiin khumah ka lo mu rengmai a.ka bulah chuan ka pasal kIMA chu a lo thu a,zawi te hian la che rih suh aw... a rawn ti a.engtia rei nge he tah hian ka awm?enge ka chungah lo thleng?Kan ngaihtuah ngial pohin ka ngaihtuah chhuak mai theilo leh nghal!!

TUNHMA HUN

Kima nen hian tlei rawl chhuah hlim hlawt a tang a in ngai zawng kan ni a,Veng khatah,school khatah leh kohhran khat a lawi kan nih a vangin kan in hmu nitin tih theih a ni mai.Ka tan chuan ka engkim a ni ringawt mai a,ka hmu ning thei thlawt lo a ni ber e.college kan han zawh hlim hlawt chuan kan innei ta nge nge a.Chhungte pon kan in zui rei tawh a vangin rem lohna an siam lemlo.Kan han innei chu kan hlim dun ve khop a,khawilo kal na a piangah kan in zui a,midang hi kan ngai lo mai poh nilo in kan mamawh lo a ni ber e.Vanneih thlak deuhin Kima'n hna chhete a lo hmu ve hlauh bawk a,chhungte tibuailo a mahni a inrel bawl hran tha ve in kan hria a kan indang ve ta rawih a.kan inluah chu fal deuh,te fel khar mai hi a ni.chulai na na na chuan tu dang hi kan ngai biklo,kan lungawi ve hliah hliah a.Kan inneih atang in kumthum a lo ni ve ta reng mai,hna han thawh mai tur ka hmuh theih rih loh a vangin nitin innghah chu ka tih tur a ni rih mai a,tlai dar 5 a Kima lo haw hi chuan khua a lo har hman tawh hle thin.

CHHIATTAWH NI CHU

Hemi ni tak hi Kima te hlawh lakni a nia Bazarah a lo pengkual ve kher bawk a ni!!.Tlaiah chuan chawhmeh turte buatsaih pahin thuk ka lo vil mek a,TV-a zai ka lo ti ring hret nge ni kawngkhar in hawng ri ka hre miah lo!Ka chaw chhuang zo sitting room lam a ka phei tur kan in her chu ka bul setah hian palian deuh hi a lo ding reng mai a,a hmel a tang chuan diklo ka hmu nghal a, au chhuah kan tum chu ka hrawkah a rawn rek nghal a,ka bek chu a ri chawrh a ka mit deuh sul a,chu chu ka thil hriat chhuah theih awmchhun a ni deuh ta ringawt ani.

Tlai a Kima lo haw chuan khumah thi hnuangin min lo chhar a lo ni awm e,chupa chuan min pawngsual hnuah chemtein min vit a, thi kalsanin min kalsan a lo ni a. Chawlhkar khat chhung nikhawhrelo a ka awm hnuah ka ka lo harhchhuak leh thei hram a lo ni.Thil kan hriat chhuah tirh chuan awmngaihna thlawt hi a awm lo.Ka taksa a hliam chi hrang hrang chu a na lo,ka thinlung hi a na ngawih ngawih.Na reng reng hi a nat lutuk chuan kan lo sawi chhuak peih lo,kan ngawi hmak!Tin, sawi chhuak tur pon chakna ka nei thlawtlo!Hlauhna in min zem a,Kima a awm loh chuan ka thla a muang thei lo.Tunhma khan kahmangaihin ka mamawh thinin ka lo inhria a,khang hun lai khan mamawh awmzia poh ka lo hre tak tak lo a lo ni!

DAMDAWIIN CHHUAH HNU

Damdawiin-ah kha chuan kan ri luih luih a a zia tak a awm,chhuah hnuah a buaithlak dawn chauh a lo ni!.Damdawiin a tang a kan chhuah zan chuan mittui a tla tlaivar hi a ni ringawt.Kima'n a la na em em leh ka khawngaihna chuan ka rilru hi thuahhnih in a delh a,inhnem tur zawk poh kan awm chuang lo.Kima nen hian tleirawl chhuah a tang a inngaizawng kan nih a vangin midang hi ka la hawi chhin ngai lo,a tan hian kan tarkun thlengin ka in pe pumhlum ang,engpoh kan chungah lo thleng se ka lo ti thin a nia....mihring hian kan hma lam hun kan va hrelo tak em!

Hei mai hi a nilo! HIV ka positive em tih thleng a in test a ngai.Thla a vei ve beuh beuh a vanneihthlak takin HIV chu ka lo positive lo hlauh.Mahse,thil dang a la awm tlat!! Ka awmdan a diklo a ni,ka luak a chhuak ta fo mai.Kima ka hrilh ngam mai si lo,a rukin tlaiah inentir turin clinic lam panin huphurh takin ka phei ta chhat chhat a.Doctor in min han en a,KA HLAUH ANG NGEI A NI! i rai a nih hi min ti tlat!

Clinic atang a kan chhuak chu ka mit sulh in ka hria.Engtin nge Kima ka hrilh tak ang? Min la nei chhunzawm zel duh angngem? Engtin nge he naupang lo piang tur khawvel a ka mi huat ber fa hi ka hmangaih theih ang? Chung zawng zawng ngaihtuah chung chuan lungchhe takin in lam ka pan ta hnak hnak a.

2.A THLAN NGHENG IN KA THU A,KA TAP A..

Kum 20 dawn aliam ta,kan tleirawl chhuak hlawl kha ania kan vengah mitthi a awm a,keini rawlthar rual chu thlankhurh pu tur in kan chhuak ve sang sang a,kan lung putna chu pialtlep a ni a,mahni tawk a lian tha leng lawng ka pu a ka thianpa nen chuan kan inzui thla a,ka thianpa in kal fimkhur rawh aw a nal a nia a ti zo chiah chu patek ka rap a ka tleng ta a,ka kut dinglam ka inbengkhalhna chu ka lung put chuan a rawn chhu ri no chak a,a hit muih nghal a,na erawh ka hrelo.Ka kut chu ka zuk en thla a,a var huar a zungtang pahnih chu a sawp nghal vek,ka thianpa chuan a rawn hup nghal a,chak takin damdawiin lam panin kan tlan chho nghal a.Siam that theih a ni tawhlo a tan tur nge tan loh a dah ve mai mai tih vel kha kan buaipui ber a ni.Ka nu hi beiseina ngah chi a ni a Silchar i pan teh ang u a ti deuh tlat a ka kutna te a dam fel deuh hnu chuan sum neih ang ang nen Silchar chu kan pan ta rawih a.

Silchar kal chu ka hreh em em mai a achhan ber chu Partei vang a ni.Partei chu mikhual nula kan thenawm a thleng hmeltha tak mai a ni a.Matric exam zo aNi te rawn tlawh a ni.Class 5 kan nih lai hian aNi te hnenah hian kum khat a awm thin a,kan school luhna a in ang bawk a school kan kal rual a,school ah kan in kawm a,kan haw rual a,ban veleh kan inkawmleh a chuti reng reng a in zui chu kan ni.Class 6 kan nih dawnin engmah sawilo in a bo ta daih a,Aizawl lamah school luh zawm turin a phei a lo ni a,naupang ta na na na chuan zawnchhuah dan ka hre silo a ngai ru angreng takin kum tam ka awm a,class 10 exam zawhah ka hmu leh hlawl a,naupang fai ving veng thin kha nula tlawntlai tha zet a lo ni tawh a.

Tumkhat sunday zingah Kohhran chanchinbu ka sem in Pi chhuani(Partei Ni) te in chu kik mangloin ka lut tlang pawp a,nula pakhat hian chhuat a lo nawt a,"Hei aw,in chanchinbu"tih pahin han chhuah leh mai kan tum a,chunu chu a rawn hawi phei a,"Bena i ni em?" a rawn ti a, kan enchiang a Partei a lo ni reng a!A hmeltha kher mai!Ka thinphu chu a rang sawtin ka hria a.Kan in chibai lawp lawp a ka rinaiin sawi tur erawh ka haihchham! Zanah ka thianpa ka sawm a kan leng ta rawih a,chuta tang chuan thlathum chhung chu khel loin zantin kan leng ta a.Ka duh a,ka vei a,thil dang ka ngaihtuah theilo,a mah pawn min duh tih a ti lang a,zep thu a awmlo.Mahse,thil pakhat harsatna a awm ta tlat!Ka thianpa leng tur a ka sawm khan engmah ka lo hrilh chiang silo a,leng ang ka ti ringawt kha a nia kan haw ta kha "ka duh zawng tak a ni min lo biak rawh aw" a ti ta tlat pek a.Thil a ti khirhkhan zo vek,ka biak duh biklo na a thiante bialnu rimpui kal hian ka kal zantin ta ringawt mai a.Ka kut chhiat avang khan karhnih ngawt ka lenglo zui bawk nen ka khua a harin tihdan tur ka ngaihtuah nasa khawp mai a.

Silchar kan kal dawn zan chuan hetia engmah hrilh loh chu a diklo, zanin chu tumah sawmloin ka leng rawih ang a ka duh thu ka hrilh hrim hrim ang ka ti a,zanah chuan kut la awrh bur chungin ka leng phei ta a.Dar 10 a rik pawh chuan engmah sawina hun ka nei ta reng reng lo mai a,vanduaithlak takin a chhungte film hmuhnawm tih zawng tak TV ah a chhuak pek a,tuilo zetin kan en ho ta vel mai mai a.Ka beidawng chuan "kan haw tawh ange,naktuk zing kan zin dawn sia" ka ti a ka tho a.Partei chuan Gate thleng min thlah a,Gate bulah chuan a banah kan chelh a,ka lamah ka pawt hnai deuh a, a khabe ah kan dawm a,a tanglo,ka zuk fawp a...min fawp let lemlo a,a tang em hleilo a,a ka tlem a ang deuh a,a khur der der a.Kan thlah chu "mangtha aw" tih pahin chak deuhin in lam panin a let phei a.Kha hun te kha hote mah nise ka tan chuan zan tam ka mut theihloh phah a,beiseina eng min siam a,Silchar a kan awmchhung a hrehawm ka tuar theih phah nachhan a ni.

Silchar ah chuan thla thum ngawt kan zuk awm a,Partei ngai bawk si,kut hmanthiam lam chhe bawk ka ningin ka hnual ngang mai,ka tihtur hre lo chuan vei ziak ka zir ta ngat ngat a.Silchar a tanga kan haw zan chuan phur deuh in Partei Ni te in pan chuan ka thil hawn sak nen ka phei nghal a,ka thlen chuan tala lianpuiin kawngkhar a lo inkalh bur a,kan zawh chian chuan aNi te chu Aizawlah anlo pem daih chu niin!Thla khat hnuah a thiannu hnen atangin an address ka dil chhuak hram a,thiante hmai zah vangin ka duh ang zawng zawng ka sawi ngamlo a ka va insum tawh bik dawnlo em,ka thianpa kha a duhlo a keimah a lawm min duh,mai mai, ti rilru chungin uluk deuhin a lehkha tur vei zawngin ka ziak ta a.Ka thil ziak chu ka lo inup nasa bawk a ka ziak thlum ngang mai a,ka duh thu,ka hrilh lawk ngam loh thu...engkim ka ziak lang a.Thil vanduaithlak deuh a thleng leh ta!Kei hi mi talent nei deuh ka ni roh a,ka vei zawng ziak hi amuang na a ding zawng ka ziah aiin a tha daih a,chu chuan thil a ti sukuk zo ta.Kar khat hnu a lehkha chhanna ka hmuh chuan hmangaihna lam reng reng a in ziak ve ta lo,"midang i ziahtir a ni maw"?.. "I unau te rawn thawn a mi"? tih vel bak chhanna ka dawng ta reng reng lo!Ka insawi ngial pawn ralkhat a tang chuan ka sawifel thei ta lo.Awmna hmun a lo hran phei chuan thil hote fel mai thei hi a lo fel mai thei awzawng lo a,lehkha kan inthawn khat tial tial a kan zuzi chu a ni ta der a.

In hmuh tih ni reng reng a awm loh a vangin kum 8 lai a vei ta,Partei pawh ka ngaihtuah ta ngailo a,ngaihzawng te pawh ka thlak ve zut hman tawh a,a chang chuan engtin nge a awm ve ang aw tih te chu ka ngaihtuah chhuak ve zauh thin na a ka vei tawh lo.Kei pawh hnathawhna a vangin Aizawlah ah ka awm tawh a,mahniin in ka luah a ka buai ve thin khawp mai.Inrinni tlaikhat chu ka bazar a,chawhmeh eng eng emaw ka lei chu tuemaw hian min en tlat a hriatna ka nei a kan hawi chhuak a kan enkual chu hmeichhe pakhat kawr eng ha,ngo lam deuh hian min lo en reng a,kan enchiang a,a lo nui ver ver a,ka hai tep!Ka thinlung a thi daih tawh a ka lo ngaih chu a lo ni awzawnglo a,ka thin a phu nasa ngei mai.Partei ngei a ni! Ka pan phei a,kan inchibai chu rei ngial a kut ka chu ka hum a,a hmel leh min melh dan atang chuan a rilruah ka thi biklo tih ka chiang,kan nunhlui zawng zawng chu a thar diai in a rawn lang zut zut a...kan ti ti bawrh bawrh a,chanchin te kan inzawt a,a bulhnai lawk Restaurant ah chuan kan chawl dun ta a.Thil hrang hrang kan in zawt a,kan nui dun a,kan inthlahlel a ni.Tleirawllai ang a zah em em kha a awm tawhlo bawk a ka duh thu ka hrilh ngei a ngai,hun leh kum tha tam tak a lo thlawnin kan khawhral tawh a tun tumah hi chuan bawh pelh ka tum tawhlo.Ka duh thu leh ka theihnghilh theihloh thu te,ka vei nasat zia te thiam tawkin ka hrilh a.A ni lah chu a inngaihtuah buai khawp mai,a hmel chu a thutak hle a,engtinmah min chhang lo,nakinah ka rilru ka la hrilh ang che,helai chu a remlo emai a ti tlat a,ngaiawh bawk chuan kan inthen leh ta a.Tun tum chu tlemin a ngaihthat thlak ta e,min duh ve em em tih a awmdan atangin ka hre ta bawk in ka hria a rilru pawh a zangkhai a len huntur ngawt ka rilruah a lut leh tawh a.

Inrinni leh Sunday chu inkhawm zan a nih vangin ka leng lo a,Partei te hi Saikhamakawn daih ah an awm vangin inkhawm ban a len chu a tih chi loh a ni.Monday ah ka lo leng ang ka tih vangin Monday chu zing kar a tangin ka engemaw ti huih a,office ah pawh thiante bulah ka awm peihlo a,a hma thei ang ber a haw dan ringawt ka ngaihtuah.Ka office bang hmanhmawh tak a eirawng ka bawl lai chuan kawngkhar tuemawin a rawn kik karh karh a,lo lut rawh ka ti a kawng kan hawn chuan naupangte pakhat hi a lo ni a."Kapu,nu pakhatin lehkha hi min lo pek sak teh a ti" a rawn ti a.Envelope kawm a kut ziak atang chuan chuan Partei ziak a ni tih ka hre nghal a,'ka lawm e' tih pahin kawng ka khar a,ka kalh nghal a,kan hawng chu cigarate case leh lehkhathawn a lo awm a,lehkha ah chuan ti hian a lo inziak a.

Dearest Ben,

Kum tam tak theihnghilh che ka lo tum tawh a,nimin piah a kan inhmuh hlawl khan khang ka lo tum ve na leh ka duhna che reh tawh se ka duh em em kha a la rehlo tih ka hre chhuak,pa fing tak i ni a ka rilru put hmang leh ka hmangaih che tih hi sawi ngailo in i hre vek e.Kha zan(gate bul a ka thlah zan che) kha khamlo takin ka la ngaihtuah thin.Lehkha i rawn thawn kha i kut a chhiat a vangin midang ziak a nih ka hlau a ka rilru zawng zawng ka sawi lang ngam lo a ni,mahse kum rei tak min rawn zawnchhuah ringin ka lo nghak che asin!Nang lah kha i beidawng ta vat si a,in dem tur bik poh kan awmlo a,kan la naupang a,kan zakzum dunin kan beidawng hma em ani.

Hei i cigarate case kha ka rawn dah tel e.Ila hria em?Hman a i rawn len a abo i tih kha.Ka hmangaih che a ni tih ka hrilhtheih hunah ka pe let ang che ka ti a,ka nite gate bulah khan pek che ka tum a engmah ka sawi thei ta silo a,hei tunah ka pe let a che.Ka hmangaih che a ka hmangaih reng ang che.

Thil pakhat erawh sawi ka duh,ka nunah hian nang lo chu ngaihzawng dang reng reng ka nei ngailo a,mahse engemaw lai atang khan ka beidawng em em a,theihnghilh tum mai che thain ka hre ta a ni.In theihnghilh theih nan a tha ber hi ngaihzawng dang neih hi ani tih thianten an sawi thin a,tichuan nikum a tang khan Aizawl kan awm tirh a tang a min beisei ve tlat tu ka ngaizawng ve ta ringawt mai a ni...Hetah mai hian tawp se chuan a fel mai tur hi ania mahse a ni silo, tunah hian ka ruak tlatlo,nau thla li mi ka pai mek a ni.Kei chu hmangaih tlak ka awm tawhlo a,tih theih engmah kan nei tawh lo,chhungkaw hlim tak din tur a duhsakna hlan mai loh che chu.

Thla a en zual chang te,khawhar zual changte erawh chuan "kumkhat lek in lo lang hma la chuan aw.." tih hi ka ngaihtuah fo dawn a nih hi.

Love, Partei.

Chuta tang chuan ka hmu ta ngailo a.Kei pawh nupui fanau nei in rei vaklo ah chhungkua ka din ve a,hnathawh a vangin hmun hrang hrangah ka kual a,a tawp ah ka seilenna hmunah min sawn hlawl a.Partei pawh ka ngaihtuah chhuak ngai tawhlo a,a chanchin pawh ka hre ngai ta lo.A chanchin ka hriat leh hmasak ber chu khawhar chhungte pual TV a ka en atangin a ni a,chu chu thla hmasa daih khan a ni.cancer vangin a thi a ni awm e.Lunglei a tangin a thlan tlawh turin Aizawl ka zin phei a,a thlan pangpar te chu a lo la thar iar a,a thlan ngheng chuan ka thu a he thu hi ka ziak ta ani.



3.HRANGTHANCHHUMA

A hming chu Chhuma a ni,a mah chuan Hrangchhum ti a koh a duh zawk.Dawr inep chiah a awm kan nih a vangin nitin kan duh emaw duhlo emaw in melh reng a ngai,a chang chuan a dawr ah pawh ka va leng lut ve fo,lenluh chang chuan a titi kan ngaithla ber thin,a titi thiam vang nilo in kan tawng ve hmanlo.A titi a piang a a sawi ve ziah chu an BE zirlai ani,tak tak nge tih erawh tu hriat va ni suh.A zirna hmun zawh lah hian "Khutah Delhi kawng ah" a ti mai zel,tlang kam a tang a ka hriat danin Silchar ah engemaw zir chuan thlaruk vel a awm tawh a ni awm e.Bajaj tawng deuh a nei a,Bajaj that zia hi a sawi tam pawl a ni bawk.Tlaiah hian haw turin min lo sawm ziah,a Bajaj chungchang min hrilh duh tih ka hria a ka zui haw ve mai thin bawk a.Ka nin ber chu kan haw chhung zawng a BE zir lai a sawi ziah hi a ni.rei deuh hnu chuan tihdan ka hria a headphone in hla ka ngaithla mai zel.Chhuma hi fakna deuh ka nei,a titi tawh chuan kan ngaihthlak leh ngaihthlak loh hi a ngaipawimawh lo,a sawiduh chin a sawi tho tho.

Hemi tlai kan haw pawh hi a titi leh pek a,headphone hmangin keiin hla ka ngaithla.Khua a thim deuh chhulh tawh a,thawk leh khatah a ding thut a a chiau ta hlut a,kan enchiang a kawngsir a nula lo mu reng chu ka hmu ve a,rui chatthla mu tih ka hre nghal.Han sawi harh kan tum a a harh thei lo,Chhum a chu a inti SherlockHolmes ta a,"Hei miin an pawngsual a an kalsan tawp a nih hi,damdawiin kan panpui a ngai a ni" a ti a.Keiin a ruichathla a nih hi ka ti ve thung,rei ngial kan inhnial a,ka hnial hneh dawn chuang lo,damdawiin lamah kan in pathum phei ta a.A laiah nula i chu a thu a,a hnung ber a tangin ka chelh a ka thinrim phei tun mai.

Damdawiin ah chuan casualty ah kan dah lut tawp a,engmah sawifiah lemloin kan nghak ve tawp a.Tawnglam hi ka pachhiat em vangin Chhuma chu ka ring tawp a ani lahin eng sawifiah a tum bik lem hleilo a.Reife hnuah Doctor chuan a harh tawh e lolut teh u arawn ti a.Kan va lut chu Doctor chuan ka thianpa chibai pah chuan "Ka lawmpui a che,nau a pai mek a nih hi" a rawn ti.Han insawifiah ngial a tum a Nula-i lah chuan Chhuma kawh pah chuam "Hepa fa hi a nia ka pai" a rawn ti zui.Chhuma hrilhhai chuan tanpui beiseiin min rawn en,kei lah chu Nula chuan min kawk ve mai ang tih hlauin ka lo hmulo der.A va buaithlak em!Chhuma chuan Doctor chu a kuaihrang a a hmelhriat ngai a nih loh zia te a hrilh ngial a,kei lah chu pawnah ka chhuak vat,inrawlh ka tum tawh lo.Rei vaklo hnuah a rawnchhuak ve a kan inzui haw ta a.Tuntum kan haw chu ka lawm khawp mai,a BE zirlai chanchin a sawi ta lo!

A tuk ah chuan dawr ka lo hawng tawh a,pawr chhap leh hmai phihlo tih hriat tak hian Chhuma chu a rawn lang nawlh,"khawi teh,i dawr khar vat teh,khanu fapai kha ka fa a nilo tih chian a ngai,damdawiinah test hrang hrang va tih a ngai" a ti a kan in zui chhuak leh ta.Damdawiin chhungah chuan a lut a keiin pawnah ka lo nghak,reife hnuah a lo chhuak a test result chu kan nghak dun ta a.Reife hnuah Doctor chu a rawnchhuak a,khun khan deuhin kan awmna lam a rawn pan,"Nula fapai hi i fa a ni theilo,i chi a hut a fa i nei thei reng reng hlei nem" a rawn ti a.A va lawmawm em!Ka tho hluai a Chhuma chu han pawm nawk nawk mai tumin kan en a,a lo tum bur!Ven khat chuan kan veng huai,mahse...chihut,fa nei theilo...A va buaithlak leh zel em!Lawm hluai na chi chu a ni lem lo.

A hma ai mah a zawiin leh tumin kan in zui haw leh ta hnak hnak a.Kawngah chuan biak chi a ni tawh lo.Min chhang dawn chuang lo! Chutah thawk lehkhatah a te ta hlut a..Enge? kan ti a..."Mai mai a,Nupui leh fa pathum min anglo deuh deuh ka nei reng a lawm!!ZAWNGI" tih pahin a kut a humruh a in lam pan in a tlan ta fia fia a

4.INTHENNA RAPTHLAK

Christian Hospital Serkawn a athawh a vangin Mafeli te hi Inrinni apiangin Peripheral Clinic neiin an zin chhuak thin a,kan inneih hnu kum khatna ah he hna ah hian a lut a,Inrinni hi chu a hupphurh awm tuk zel,ngaiah ka la nei thei meuh lo a ni ber e .Tuntumah pawh hian Haulawngah an zin a,kei leh ka fanu Sangtei kum 3 mi leh kan nulaawmpui nen in kan nghak a,inrinni dang ang bawkin a reh leh vung vung mai.Tlai dar 5 a ni tawh,haulawng a tanga min rawn phone na pawh darkar khat leh achanve lai a ni ta!Engtizia nge maw ni le! Chulai tak chuan Phone a lo ri a,kapa a lo ni a."Hmanhmawh takin damdawiin ah lo kal chho nghal rawh,pukpui daiah Mafeli ten tawhsual an tawk",a dah leh nghal a.Eng tawhsual nge?An na em?khawilai tak ah? Zawh duh ka ngah tehlul nen..... muangchanna chi a nilo tih ka hria a,hmanhmawh takin damdawiin lam panin ka tlanchho ta nghal a.

Damdawiin kawtah chuan an lo awm laih laih a,tumah pawh be loin casualty kawngkhar chu kan nawm hawng rawp a,khum a lo mubam chu ralkhat a tang pawn Mafeli a ni tih ka zuk hrethei nghal a.Doctorin a marphu a lo en mek a,zawh buai ngailo in a dinhmun a tha lo tih ka hrethiam nghal.Ka nu leh pa leh ka unaute an lo awm thap tawh a,in tih pachan a ngai tih rilruah kangaihtuah chhuak nghal a.Ka zuk panhnai a,a kutah ka zuk chelh a,nikhua a la hria nge hrelo ka hre thei chiahlo,Mafel,"tangfan fan rawh aw" kan ti a,ka tah a chhuak kher mai! ka thusawi hria niawm tak in a mit a rawn meng a,chiang deuh in min rawn en a,engemaw hi sawi a rawn tum a."tawngtum rih suh,i thatchhuah hunah i sawi dawn nia" ka lo ti vat a,mahse...chumi tum chu he khawvela ka hmangaihber Mafeli dam a ka hmuh tawp na chu a lo ni ta reng mai!

Zan a lo ni a thalai ho leh in leng an tam khawp mai.Mafeli taksa chu a tuk a tangin ka hmu tawh ngai dawn lo tih ka hria a ka kalsan phal ngang lo,ka thenrual tha te an lo kal tih pawh ka hria,ka chiauau peih thlawt lo a ni.Mafeli bulah chuan ka thu a,ka tap theilo,mahse,ka mittui erawh dan rual a ni lo.ka rilruah chhanna awmlo zawhna a lo lut truk truk a,ngati bik nge....tih hi a tawpah a rawn lang leh thin.Kum thum erh awrh chauh kan la in nei a,a reilo lulai em a ni.Thihna hi zawng a nunrawng a ni,beisei tur dang hi a awmlo reng reng,engkim hi a tawp em em ringawt mai a ni.Thalai ho zai that that te,Mafeli kut vawt raih mai te,he zan vawt ruih mai te...eng kim mai hi kohdin theih an ni lo,lung ti lengtu vek an ni mai.

Khawhar inriak awm chhung zawng chu kanu in min awmpui a,Sangtei pawh Api bulah chuan lunglen hrelo in a awm ve zel thei rih a,ka tan chuan a hlu hle mai,nute hlutna hi kan upat hnu hian kanlo hrechhuak dawn chauh a lo ni.Inriakte pawh karkhat hnuahchuan anlo tin a,kanu pawh karkhat lai dawr a khar tawh a vangin zuk haw rawh ka ti a,a duhlo chung tlai dar 4 velah kan tirhaw lui na a,engtikni ah emaw chuan he hun hi keimah a ka hmachhawn tho a ngai tih ka hria a,ka tir haw lui a ni. Ka rilru tak chuan ka huphurh ngei mai.

Chu zan zet chu zan dang zawng aiin a hrehawm ber maiin ka hria!! Inchhung chu ni dang aiin a lian hulh a,in hi a len poh leh khua a har ting mai a lo ni! Sangtei chu eng tin tin emaw kan awi mu a,khumah kan mut a,ka han mu ve tur chu ka khua hi a har ngawih ngawih ringawt mai a ni,khum chu ni dang aiin a zauh hmel thar riau a,a vawt ruiha,ka tan chuan muthilh chu tum luih chi pawh a ni lo.

Zan dar 12 leh a chanve chiah a ni.Ka hlauh ang ngei in Sangtei chu a rawn harh ta.Min rawn kuah a,anu ka nilo tih a hrechhuaknghal a,leh lamah anu an dap a,a lo awm silo,naupang ta na na na chuan anu a ngai a, "APA KHAWNGE ANU? ANU KA NGAI TAWH" a rawn ti ta.Sawi tur a vang duh ngei mai.Bawihte, inu chu ISUA bulah a awm a lawm kan ti a,kan pafa chuan kan tap dun lo chauha ni e.Ka fanu chuan a nu awmna a hrelo a,lo let leh turin a beisei,kei erawh chuan beisei pakhatmah ka neilo.A awhawm letling zawk hlein ka hria.

Sangtei chu pawnah kan paw chhuak a,ka thiam ang tawkin kan awi ve a,chu thlasik khua chu a vawt var mai,thla lah chu a eng em em mai lehnghal,thlifim thaw heuh heuh te,ralkhat a zaikhawm khuang ri tlang tlang te,kawmthlang a tui luangri kerh kerhte...engkim mai chu an ka khawharna min hriatpui ni mai hian ka hria.Mafeli nen kan inneih tirh chuan thla bial a piang hian kan leng chhuak dun ve thin a,Zotlang kham a bung hnuaiah te kan va thu dun rial thin kha a ni a,tunah zawng khang hunte kha lung ti lengtu mai an ni ta.He khuarel nunrawng tak hian kan duhlo chung min hai then a,kan dang zo lo a ni.Ka fanu kum thum mi lek nen a kan hmakhua tur hi ngaihtuah ngaihna pawh ka hrelo a,ngaihtuah pawh ka ngaihtuah chhin duh rih lo.Sangtei chu kan en a,a lo muhil tawh a,zawite in khumah chuan kan mut a,a harh hlau takin a bulah chuan muin kan kuah a,zan tam tak ka lo mut tawh loh vang in ka lo chau ve hle ni tur a ni a tuk khawvar hun huphurh tak chungin a sirah chuan ka lo muhil ve ta siai siai a. 


5.AN SAWI HMANGAIHNA CHU HRIATTHIAMNA IN KHAT MAH SE...



Lunglei,

24,March, 2012.



"Beeb,beeb,beeb" 

Khum bula phone ri ral ral chuan min ti harh a,sona kan en a dar 6:30 AM a ni,choka lam a La-i ri rak rak chu ka hre thei a,a hma zan a ka meirei deuh a vangin phak zetin kan ban a.Tun ang hunah tu phiangsen nge ni dawn ni.

"Hello?"

"Ben,partei ka nia..." a reh leh vang vang a,phone a tang chuan tap insum ri ka hre thei a.

"Enge ni ta?"ka ti a.

"Hei, Teddy-a hi, nizanah Sleeping pillS a ei vak mai ka kai tho zo lo a engtin nge ni ang?" a rawn ti a.Partei hi nu fing tak ani a nia,hetiang thil hi la tawng chiah lo mahse hlauthawng viaulo se chuan hamhaih mai tur a ni lo,a tawng a tang chuan a hlau thawng tih a hriat reng mai,a aw a khur dar dar a.Ka harh nghal uarh mai.

"Thenawmte pun nghal la a rang thei ang berin damdawiinah hruai nghal ru"ka ti a.

"Pu Chhunga'n motor a la mek,hospital thlen hma a kan tih tur enge? ka buai vek"a rawn ti a.

"Aw le,nguntakin ngaithla rawh,i pasalin a damdawi ei kawr kha keng ngei ngei ang che.A damdawi a zir khan jection leh thil dang tih a ngai dawn a nia,biak harh tum reng bawk rawh.Ka rawn be leh ang che u"ka ti a.Phone ka dah chu a reh vung vung mai.

Engti zia chu nge ni ta dawn aw! Teddy a kha chu pa hlimthei,mahni a intihhlum tum chi a nisi lo!Chu minute rei lo te chhung chuan Teddy nen kan in kawm hun lai ka ngaihtuah chhuak nghal vek a.Vengkhat in hnaih tak ah kan seilian dun a,Schoolah pawh tlarkhat a thu dun zel kan ni.A nu leh pa te hi an inthen hma ang reng a,a nuin a enkawl ta tang tang a,a tulpui thak a,mi te angin pa neilo mahse a hlim thei ber a ni tlat thin.Naupang entawn tlak nungchang tha leh lehkha thiam em em a ni a,BE a zir chhuah hnu ah Assistant Engineer hnaah a lut ta a,Aizawl lamah a in beng bel a,Nupui fel tak Partei a neih tumin ka va kal ve a chubak chu kanin hmu hlei thei ta meuh lo.Kum khat vel kal ta khan zuin tan zeuh zeuh a ching tih Partei hian min rawn hrilh a,ka la kawm ang ka ti na a lam te a lo hla a kan inkawm mai thei ta rihlo a.

"Eng thil nge ni ta Ben?" La-i aw chuan min ti harh zawk a,thingpui min pek tum chuan ka hmel a tangin thil diklo a awm tih ahria a ni.Minute 20 vel zet chu chechang loin ka lo awm a ni awm e. 

"Partei a lawm le...Teddy-a intihhlum a tum a ni awm e" ka ti a.

"A fiam che a ni lo maw?" La-i chuan a ti a.

"Nilo,hetiang a fiamthu thawh chi a ni lo" ka ti a. Kan ngawi dun vang vang.

"chuti chu biak pawh tum leh teh,tinge i thut reng ringawt?" La-i chuan a ti a.

"Ka be tlang thei tawh tlat lo,a la thei lo"

"An thenawmpa number i neih kha,be mai la" La-i chuan a ti a.

Ni dawn tak e,kei hi chu aw!Nupui fel deuh hi lo neilo phei la chuan mawngah ek a chhuak ngut dawnlo a nih hi!An thenawmpa Pu Chhunga biak pawh kan tum leh nghal a,a tlang hlauh.

"Beeb,beeb,beeb,"

"hello?"

"Bena ka nia Lunglei a tangin,Teddy-a chu enge a an?" kan ti nghal tawng a.

"E! hei ,tunah hian ICU ah an awm mek a,a la harh lo,a marphu vel erawh a tha e,keini pon pawnah kan nghak mek a ni" Pu Chhunga chuan a ti a.

"Enge tunah a dinhmun chiah?" ka ti a.

"A chianglo na a Doctor hian a harhchhuah leh theih a beisei a ni awm e" Pu Chhunga chuan a ti a.

Phone ka dah chu ka veng huai mai.Engpawh nise Aizawl ka phei nghal vat a ngai a ni.A remchang hmasa ber a zin turin ka rilru ka siam ta a.

Aizawl

27th March,2012,

Aizawl Civil Hospital ka va luh chuan khumah chuan Teddy-a chu a mu bam a,a harhchhuahna pawh a lo rei tawh a,ICU atangin Room pangaiah an lo sawn tawh a,Damlo kan hun ni lo a ka luh a vangin midang an lo awm lem lo Partei'n pawnah nau a lo awi mu mek a.

"I lo kal a ni maw Ben?" Teddy a chuan a ti a.

"Nia,a tul tlat in ka hria a ni" Kan ngawi dun vang vang a.


"Rawn kal kher tur i ni lo a sin" Teddy chuan a ti a.

"Hetiang thil hi enge i tih na chhan?" ka lo ti ve thung a.

"A... engmah a ni lo e,i hriat loh a tha zawk" Teddy chuan a ti a.

"Hei leh chen a hla hi ka lo kal a,midang nise ka kal tawp lo ang..ka hriat ngei chu a ngai a ni" ka ti a. Rei tawk kan ngawi dun leh a.

"Nih leh aw,i hriat ngei hi a tul a ni, tih theih nei lo mah la" a tawp a tawpah chuan a ti ta nge nge a,ti hian a chanchin a sawi ta a.





TEDDY

Partei nen hian college kan kal lai atang a inhria a inngaizawng kan nia,kei Gauhati Engeneering college ah ka kal a anin BVSc Gauhati ah tho a zir a,khawkhat a zir kan nia kan induh bawk a kan zir chhuak a kan innei nghal ta reng a.Pathian khawngaihna zarah Assistant Engeneer hna ka hmu nghal a,Partei erawh hna a hmuh mai theih loh avangin leh a rai nghal mai bawk si vangin inlamah inchhung a enkawl a,fa pahnih kum 3 mi hmeichhia leh thlaruk mi mipa kan nei a,kan hlim a awh em em bik kan neilo.Mahse,kan hna chu Pute lo kal a chawei khawm neuh neuh rinaiin a tam a atir lamah kan insum viau na a zu ka in ve ta fo mai a,kan inchhungkhur pawh a buai tan.Tum khat chu ka thawhpuipa Sanga'n ka chhungte an awmlo a a khawharthlak em mei chaw lo ei haw rawh a ti a,kan inzui hawng a.Khua a thim deuh dawn suar suar tawh a zu kan lo dawm mek a,kawngkhar an rawn kik kark karh a,Sanga chu kawng hawn turin a room a tangin a chhuak vat a,kawngkhar bulah chuan an ri deuh nak nak a an thawm atangin hmeichhia anni tih a hriat theih a,bed room ah chuan hmeichhe pahnih leh Sanga chu an rawn inzui lut a.

"Teddy,hei hi ka thiante Ramtei leh Linda an nih hi" Sanga chuan a ti a.

"Ani maw,Teddy ka nia" tih pahin ka lo chibai hlawm a.

Sanga chuan no pahnih a va lak belh nghal a,a thli khat a nula pahnih chu an pe nghal a.Ramtei chu Sanga ngheng deuh rial chuan intitatu deuhin an thu nghal a,Lida chu ka lam pang deuh tlem a hlatin a thu a.Thil awmzia ka man thiam nghal,Sanga leh Ramtei chu an inngaizawng a,inchhuahsan turin Linda chu a pawimawh si a a tel a ngai a,Sanga te inkawm chhungin Linda i lo kawm turin kei ka pawimawh leh a Linda chu ka chan tur a ruat sa ani.In lam ka ngaihtuah nghal zawk a ka nupui leh fate hmel mitthlaah a rawn lang zawk a inthiamlohna rilruah a rawn lut nghal a,mahse,a reilo,zute kan han in a kan titi ho chuan thildang rilru a lut pawh a reh chawpchilh ve nghal a.

Linda-i chu nula tawng tamlo lutuk lo,mihipna ngah zet ani a,hmeltha em em tia han sawi tur a ni miahlo na a a sexy riau a mi hipna ngah tak a ni a,a thawmhnawin a khuh loh lai a vun var haih mai chuan a ti tha zual a.Kawr nghawng zau a hak kar a ahnute bu chu a Bra chuan a khuh zolo lek lek a,melh ringawt pawn min ti zauthau a,a rukin ka melh leh relh thin a.Kan in kawm ho bawrh bawrh a,chaw te kan han ei kham chuan zu bawk chu kan thli leh a no hnih theuh kan han in zawh chuan Sanga chuan ti khan lo inkawm ru aw tih pahin Ramtei chu Room lehlamah a pawt phei a,an nui dun ar ar a.A hnu a thil thlen dan kha chu a rang teh thut lutuk a han sawi vak ngaihna pawh a awm lo."I phone ka lo hmang lawk ka chhungte kan bia ange" a tia,a rawn ban a kan hmui leh hmui a inhnaih lutuk a ni ber.Kan in fawp a,kan han inthlah a duhthawh em em in kan in fawp leh a...

"Beep,beep,beep.." phone lo ri ral ral chuan min ti harh zawk a,kan en a Partei a lo ni.Ka sirah chuan ruak vekin min kuah chialin Linda-i chu a lo mu a,phone ri ah chuan a lo inbengkang a.

"Hello"

"Teddy,dar 11 a ri tawh a nia lo haw tawh teh,ka mu thei miah lo ania zanin chu"

"Ka rawn haw nghal,hei kan lak lawh lutuk a lo ho ka tum chiah e" ka ti a.

Phone ka dah chu ka harh kawk a,rilruah nuamlo tihna a rawn lut nghal a,ka nupui hmangaih tak lakah chuan ka rinawmlo chu ani ta reng mai!Rang deuhin ka tho a ka thawmhnaw ka ha sawk sawk a haw turin ka insiam nghal a.Khuma Linda-i mu chu kan en a ahma a itawmna leh mi hipna a neih te kha a reh vek!"Ka haw a ngai tlat" bung deuhin ka ti a ka chhuak nghal a.

In kan thleng chu sitting room light a lo la eng iar a,Partei chu ngawi rengin a lo thu a.Engmah thlenglo ang a boruak zangkhai deuh a han rih luh bawrh bawrh kan tum a,ka hlawhchham chiang hle Pastor rual awmkhawm fiamthu zahmawh hmang a tih nuih tum phet ang vel a ni.A boruakin a zir bawk a nungchang tha deuhin ka thu a,min chilh malh malh a.Rei vaklo hnu chuan kan ngawi dun vang vang a,a reh vung vung a,a reh vung vung chuan a nuamlo tulh tulh lehnghal.

"Teddy, tun a i nun dan hi i mizia tak tak a ni lo asin,i mizia tak tak hi chu hei ai hian a tha daih a nia" rei vaklo hnu chuan Partei chuan nem deuh zawk hian a rawn tichhuak leh bauh a. 

"Kan hna a vangin a chang chuan zuin ve zauh leh haw tlai zauh ngaih chang te a awm a,i hriat thiam ve a ngai a lawm,in reng pawh kan ni lo a,i hriatthiam theih dawn loh chuan a tih dan zawn mai a ngai dawn ni,mu phawt ang"ram deuh a tih pahin insil turin bathroom ah ka lut nghal a.A nem deuh tawh bawk a thinrim der a ngai tlat,inthiamloh chu a na duh khawp mai.

Bathroom a tang a kan chhuak chu Partei chu a lo mu tawh a,ka fate chu a bulah an lo mu bam a,kan en thin a rilruin ka inthiamlo ngei mai,vawikhatmah hetiang hian ka awmsan leh tawh ngai lo ang ti rilru chungin dimtein an bulah chuan ka inthawlh a,Partei chuan leh lam a hawi a,a muhillo tih chu ka hria mahse chumi zan chuan kan inbe ta miahlo a.

A tuk zing ka tho chu Inrinni te a ni bawk a Badminton khel turin ka in siam nghal a,zan lam a titau ang deuh a ka lan a vang khan Partei chu a inthiamlo deuh a thingpui min pek pahin minlo be siam siam a nuamlo ka ti letling zawk a.Thingpui dawm pah chuan Vanglaini chu kan bih thuak thuak a,Headline ah chuan "Mizoramah HIV positive 5000 chuang an awm tawh" tih a lo inziak kulh mai!Ka phu zawk a!A chhungthu ah chuan mithiamte chuan hmuhchhuah zat aiin 10% vel a tam zel tur a ngaih a ni tih te,heti zat hi mi tlemte test atangin HIV positive an awm tawh chuan in test vek ta ila rinai hian kan tam dawn ani tih te,hmelhriatloh chu sex hmanpui mai mai chi ani ta lo tih te a lo in ziak kulh mai a.Ka ngaihtuahna a vak thui nasa ta mai!Nizan lawkah hmelhriatloh satliah pawh nilo ka la hmuh ngai loh nen kan chesual a,tu tu nge a kawp tawh a enge a dinhmun pawh ka hre mihlo lehnghal,ka hriat chhun chu vawikhat inhmuhna ah kan chesual a sihhniplo tih chi zia zang ani lo.Ka buai ta.Chumi tuk chu ka badminton khelh tawh a zawng a nuamlo ka la tih ber a ni awm e.Sanga te inah chuan ka inkhel bang chu ka peng kual pah a chaw a lo ei dawn mek a.

"Nizan kha engmah sawiloin i haw ta daih a" a lo ti a.

"Nia,kannu in min lo phone thut a lawm le" 


"Linda pawh kha a hrilhhai khawp mai"nui deuh sawng pahin a ti 

"Tak a,Linda kha eng ang mi nge i hrechiang em?" tiin kan zawt a.

"Chiang bik vak nang,Nuthlawi a nia,vawi hnih an ru tawh a fa erawh a neilo a ni awm e,amah kha ka hre bik tlat lo,Ramtei sawi kha ka hriat a ni deuh mai,officer ho hian chawei khawmna ah hian an sawm kual thin a ni awm e" Sanga chuan a ti a.Thu ho te te kan sawi a ka haw chho ta a.

Zan a rawn thleng a ka ngaihtuahna a kal ding tulh tulh a,hmeichhiat mipatna ah tum loh deuhin ka chesual a ka chetsualpui lah chu hmeichhia sihhnip chi a lo ni kher bawk si,zankhat inhriatna a chesual mai kan ni lehnghal tunlai Mizoram HIV in a rawn run mek lai hian han ngaihthat viau na tur pakhatmah a awmlo ani.Keimah hrim hrim hi chu lo vanduai palh pawh ni ila mahni mai anih chuan a zia zia a awm,he natna buaithlakna tak hi chu chhungkua kan inkai darh thei tlat hi ani.Hriat miah loh a ka lo vei chuan kannu in a vei ve nghal dawn a tin,kan fapa hnute hne lai hi a nu atangin a vanduai ve leh thei zel,ka thiltih sual man hi a sang dawn lutuk a chu vangin ka positive nge positive lo ka in test ngei a ngai a ni tiin rilru ka siam a.

Thil khirh deuh mai a awm tlat pek a,HIV hrik hmu tur chuan thlathum tal a vei a ngai tlat mai a,Partei ka hrilh loh theih loh ani dawn tlat mai.Nupa nun hi kar hnih khat hman loh chuan chhuan lam a siam mai theih thlathum erawh zawng eng chhuanlam mahin a daih lo.Ni a kal beuh beuh a kar hnih chu a liam ve mai a mahse rei tak ani.A ni telin ka rilru a hah tulh tulh a zankhat chu Partei chu computer room ah a rawn lut a,ka bulah a rawn thu a rei tak min en vang vang a "Teddy,rilru hahna i nei ti raw?" a rawn ti a.Nupa nih hian amak khawp mai kan in zawmna hi a lo thuk a harsatna kan tawhte hi a inhriat theih tlat nia!Ka nupui leh ka fate ka hmangaih a an himna ka duh chuan zep theih engmah a awm lo a engkim ka hrilh vek a ngai tlat ani.Partei chuan a ngaithiamlo viau mai thei a atap vak emaw min then hial emaw pawh a ni thei mahse thil chu a nihna tak ka hmachhawn ngam a ngai a ni.Hemi zan hian engkim Partei chu ka hrilh vek a,ka rin angin a tap lo a inthen lam pawh a rilruah a awm lo!A hmel atang chuan min khawngaih tih a lang a alana hle tih pawh a hriat theih.


"Teddy,HIV hi chu vawikhat chetsualah hi chuan kai chance hi sang tak pawh ani biklo ania,khatia inngaihtuah beidawn tur ani lo,in test hrim hrim chu a tha ber na a hlauthawng duh suh" tiin min han hnem a.Ka pawt hnai a ka kuah a,pawi ka ti khawp mai tih bak sawi tur ka hre lo


"Tin,Hengte chu natna pakhat a ni ve mai a ka hlau miah lo ania,ka rilru erawh ana.Thihte hi chuti takin ka hlaulo ka fate hi ka ngaihtuah em a ni mai a,tun tum ah hian a chhe ber pawh tawk la i insiam phahna a nih chuan a hlu tho tho,ka phatsan ngai dawn lo che"a ti a.Ka lu chungah kut a nghat a min tawngtai sak a,a hma a ka tawt em em kha tlem chuan ka veng deuhin ka hria.

Nupuite bul a thlathum chhung zantin mut ve a nupa nun hman theih si loh hrehawm zia hi sawi a fiah chi pawh a ni lo.Ni hi a kal muang em em mai in a hriat a kal chak vut vut se thlathum liam vat ang tih ka duh chiah bawk silo.Menreiah ka tlak a ka taksa pawn a tuar hman viau a ni.Thlathum a rawn ral chuan in test turin damdawiin lam pan chu ka tum ta a.Ka kal dawn ni chuan Partein uluk deuhin min chei a "Hlau reng reng suh aw,i dinhmun a piang hi ka pawm a i tan ka awm reng dawn nia"a ti a,ka thlamuang sawtin ka hria.Hetiang ang hmeichhia hi engtinnge ka lo phatsan theih aw ka ti rilru a,lo kal ve se ka duh deuh tehlul nen a sawi rik miah loh dan a tangin a hreh ve deuh niin ka hria a ka sawm duh ta lo a.Motor keng duhloin Taxi in ka kal a,Civil Hospital ka han thleng chu mi an lo zi nuai nuai a.Ka inchei ve up si a thisen test ringawt chu ka zak deuh a,Doctor lo awm chu ka bia a.

"Kapu,hei thisen donate ka tum a mahse ka la in test ngai lo a ka dinhmun ka hre miahlo a" ka ti a.

"Chuti chu inhnuai lamah khan ICTC lamah zuk test hmasa ta che,i zuk zawng hmu mai ang"a ti a.Inhnuai lam pan chuan ka chhuk ta a.Room a ka zuk lut chu Counselor fel deuh hi a lo awm a,ka chanchin te min zawt a,min fuih a thla a timuang khawp mai.

"Vanduaithlak deuhin lo positive ta la innu i hrilh ngam angem?" tiin min zawt a.

"Ka hrilh tawh a lawm,kannu chuan a hrethiam khawp mai,min fuih char char zawk ani" ka ti a.

"Chetsual palh te hi awm ve thei a nia i lo positive lo a nih pawhin nupui fanau nei tawh ini a fimkhur phah nan i hmang ang a ilo positive palh hlauh a nih pawn beidawng lo la nupui lehkhathiam kawng engkim a puitu leh hrethiam tu che i nei a midang positive ve ho ai chuan i dinhmun hi tha tak a ni"tiin min fuih a,lawmthu te ka hrilh hnu chuan ka thisen chu min test ta a,a result chu dar 1 a lam turin min ti a in a haw leh kher ka phur tawh ngang loh vangin Bazarah te ka vak kual vel mai mai a.Kan hawi vel a hawina lam a piang chu a mawi thar riauin ka hria a nun hlut zia pawh ka hre thar in ka hria.

Darkhat a rik chuan ICTC lam pan chuan ka chho leh ta hnak hnak a,ka nun pumpui a ka la zam ber ani in ka hria,a chang leh ka inkhawngaih deuh a thil pakhat tihsual avang a heti em em a buai chu ka ngaihthalo hma ve lutuk bawk a kannu sawi ang deuh khan vawikhat chet sual te chuan mi pawh an positive mai biklo a engmah a thlenglo ang ti te in ka ngaihtuah a.ICTC pawh ka thleng ta der a a hma a Counselor bawk kha a lo awm a a hmel a tang chuan thil hriat tumin ngun deuhin kan en a engmah erawh ka hre theilo.Ka test result chu a chhiar nuap nuap a min rawn en chho a...

"Pawi ka ti khawp mai i positive tlat a nih hi!!!!"a rawn ti chhuak ta a.Ka hlauh ruk,ka rin phal si loh ang chiah a ni!!Ka nupui fanau te ngaihtuahna ah an rawn lang nghal tuk tuk a,tah hi a chhuak ngawih ngawih ringawt mai.Counselor in "engkim hi a tawp vekah ngailo la i hriselna i vawn that chuan kum tam tak ila dam thei a keini ai pawn i dam rei thei daih a nia" a tih te pawh chu hla tak a ri angin ka hr 
ia a.Ka mit deuh sulh in ka hria.ICTC chu mumal lo zetin ka chhuahsan a pawn ah rei tawk ka ding vang vang a,thil ngaihtuah pawh a tawi tut mai.Engtin nge Partei ka hrilh tak ang?Min lo la pawm duh tak tak meuh angem?A pasal ber HIV positive ka nih chuan miin an melh hrek hrek dawn asin,ka fate pawh mi hmusit an la tawk dawn chauh ani...heng zawng zawng ngaihtuah chung hian in lam panin ka phei ta chhet chhet a.

In ka thlen chuan Partei chuan "Enge i an?" min lo ti vat a."Thawktu an indaihlo a vawiin chu engmah a tih theih loh,naktuk ka ti tha mai ang" ka ti a hmel pangai thei ang ber a awm luih ka tum a.Zanriah kan ei kham a chhung inkhawm te kan neih zawh chuan computer room lam ka pan vat a Partei'n ngaihthatlohna a neih loh nan internet ah thil hrang hrang ka en kual a ka rilru erawh hla takah a awm.Kan thenawm ten TV a Demand channel an en mek ah chuan fiahlo deuhin C.Sanga a zai ri riai riai a lung a kuai ngei mai...

Engtin ngai ang che maw,Thudik chu hrilh che ila
Nangnen kan tiam dun,hmangaih thudi zawng te kha
Hlan leh che ila min pawm leh thei ang che maw i tang nemah

An sawi hmangaihna chu hriatthiamna in khat mahse
Ka ngaingam mawlh lo i chhingmittui far tur leh 
Fam ka chan hun a zahna hmachhawn a tlangrel i phur tur hi

Ka zuamlo ka zuam mawlhlo nang then chu
Thudik lah thup ngaihna reng awm silo
I thinlung hliam tur ka dawn ngamlo
Hnemtu ngaiin lung ka vai ruai e

Ka kiangmai nang e aw nang hmangaih vang hian
Mahriak a doral ka beih chu phal mai rawh
I thianghlimna tur,i nunkhaw nawmna tur a ni dawn asin
Nang hmangaih luat vang che hian kiam zai ka rel mai nang e
Mahse hei erawh nghilh lo la "Ka hmangaih che,ka hmangaih reng ang che."

Zan a rei tulh tulh a chhungte pawh an mu tawh a mahni inkhawngaihna ka nei nasa tulh tulh a,ka nupui fanau te dinhmun hlauhawm takah ka dah ta phawt chu a nia,chumai a ni lo miin an hriat hun te a la awm lo theilo,HIV positive kan en dan lah tlang hriat ani, hmanlai a phar an endan nen khan a in ang reng.Mi tupawh vanduai thei kanni tih kan han sawi chamchi na a avei te erawh khawih thianglo deh thianglo ang in kan en hru vek a natna chikhat ve mai angin tuman kan en duhlo.Ka nupui fanau te miin an sawi sep sep tur te,ka fate tuman an kawm duh dawnlo a thian neilo a an vak rak rak tur te,anchhedawng chhungkua ang deuhthaw a khawtlangin min sawi tur te kan ngaihtuah a thil thalo tak ka ngaihtuahnaah a lo lut ta a!Ka dam ve reng hi chuan ka chhungten mi hmusit an tawk nasa mai mai ani,kei hi tuman ka chanchin an hriat loh a ka thih chuan nakinah ka faten ka chanchin chhuang takin an la sawi thei zawk ang! sleeping pills kan damdawi bur a mi chu ka phawrhchhuak a,intihhlum mai duhna ka nei ta a.Sona kan en chu Dar 12 a lo ni tawh a,a tawp nan khawvel a ka hmangaih ber ber te ka fate leh kannu mu lai chu hnuk ulh teuh in ka thlir vawng vawng a khawvel thar a ka nupui leh fate lo nghak turin sleeping pills mun 20 chu a rualin ka bar ta thawt a...

Hei zawng hi Teddya'n a chanchin a sawi chu ani,a sawi zo chu rei fe kan ngawi dun vang vang a,khumah chuan Teddy chu a mu dang bal a kei lah ka beisei loh lutuk in min thawng thut a amah aimahin ka dang var nasa zawkin ka ring.Han sawi mai tur hi vang ka ti khawp mai.

"Teddy,Magic Johnson te pawh HIV a positive tih kan hria a kum 20 hnuah pawh nui sangin TV ah kan la hmu a i dam chen tur hi chu Pathian thu thu ani,tuna pawimawh ber chu i fate hian tlinglo hle mahla an la mamawh che a i dampui tek tek hi an tan a hlu asin" ka ti a.

"Ni e,tunah chuan ka rilru kalhmang a inthlak daih tawh,nung turin ka theih tawpin ka bei hram hram tawh ang,Doctor khan kum 10 pawh i dam thei min tia mahse chu ai rei chu dam ka tum,kum 15 tal dam tur hian ka theihna zawng zawngin ka bei ang ka fate vangin"a ti a a nui chhuak ta a.

"Thil reng reng hi danglamna siam tur chuan a beitu an awm a ngai,tun dinhmun a positive te kan thinhrik dan hi kan hria a mi pangai tan chuan hetiang reng reng a mi endawng nih leh fate thleng a mi hmuhsit a awm a dam ve reng ai chuan thih pawh a thlanawm zawk mai thei,mahse,positive te kan thlir dan diklo tak hi thlak tur a beitu an awm a ngai tlat a ni chumi tur chuan i rilru siam la ka duh hle mai"ka ti a.Min chhang lemlo na a ahmel a tang chuan tumruhna ka hmu thei a.

Ni e,HIV hi mi awmthaduhlote vei turah kan lo ngai ngawt a tunah chuan mi pangai leh chhungkaw zahawm ber ber te pawh a luhchhuah ta,engtikah nge min rawn run ve dawn a hriat loh a mi chan tur ngawtah a dah theih tawh loh,tuna a veite kan endanah hi chuan mi hnuaihnung ber leh hmusitawm ber angin kan cheibawl a positive te khawvel hi a chep lutuk ani,hriatthiamna leh hmangaihna nen a enkawl ngai mek ani tih hi kan hriatthiam a hun ta...Ka awm rei ta bawk a haw tumin ka ding chhuak a,ka thil theihnghilh ka hrechhuak thut a.

"Tak a Teddy,thil pakhat min tihsak ta che"ka ti a

"Enge?"a lo ti vat a.

"I chanchin hi ziah min phalsak ta che,i hming leh midang hming hi chu ka thup vek ang"ka ti a.

Min chhanglo,mahse nui chungin a kutzungpui chho zawngin a rawn ti lawr zauh a.Zawimuangin ka chhuak ta a.